Του Κων. Χαροκόπου*
Εκ του αποτελέσματος, γιατί το αποτέλεσμα είναι αυτό που μας κρίνει όλους στις αγορές, ο 89χρονος Γουόρεν Μπάφετ είναι ένας από τους πλέον αποτελεσματικούς επενδυτές των χρηματιστηρίων τα τελευταία 70 χρόνια. Έχουν γραφεί πολλά βιβλία για την επενδυτική του μεθοδολογία, για τις επενδυτικές τακτικές του, τα κριτήρια με βάση τα οποία επιλέγει τις μετοχικές συμμετοχές της Berkshire Hathaway και τις εξαγορές που έχει χρηματοδοτήσει. Έχουν γραφεί επίσης βιβλία που περιγράφουν τον συντηρητικό τρόπο της ζωής του.
Και όποτε δίνει συνεντεύξεις ή διαλέξεις, ή παρουσιάζει τα αποτελέσματα της εταιρείας του στους υπόλοιπους μετόχους του, την επόμενη ημέρα οι χρηματιστηριακές ιστοσελίδες, ο Οικονομικός Τύπος και οι εξειδικευμένοι τηλεοπτικοί σταθμοί αναπαράγουν με ιδιαίτερη βαρύτητα τα λεγόμενά του. Τυχαίνει σε κάθε άνοδο του χρηματιστηρίου αρκετοί να θυμούνται τον Γουόρεν Μπάφετ, την επιτυχημένη επενδυτική πορεία του και να προβαίνουν σε αφιερώματα και παρουσιάσεις των επενδυτικών του αποφθεγμάτων και συστάσεων για το πώς πρέπει κάποιος να δραστηριοποιείται στις αγορές.
Όμως αυτό που έχει ιδιαίτερο ενδιαφέρον δεν είναι οι επενδυτικές του απόψεις, αλλά όλα όσα πιστεύει για τη ζωή και οι συμβουλές που δίνει για τον τρόπο με τον οποίο πρέπει να σκέφτονται οι νέοι άνθρωπο όταν σχεδιάζουν τη ζωή τους. Διότι ο τρόπος που σκεφτόμαστε και ο τρόπος της θεώρησης της ζωής είναι αυτός που καθορίζει και την πορεία μας στις αγορές.
Ο Μπάφετ θεωρεί πως οι νέοι θα πρέπει να σχεδιάσουν έτσι τη ζωή τους, ώστε να μην εξαρτώνται από μια μόνο πηγή εσόδων. Τους συστήνει λοιπόν να επενδύουν σε επιτυχημένες εταιρίες με υψηλές μερισματικές αποδόσεις, ώστε να έχουν αυξημένες προσόδους με το πέρασμα των χρόνων. Εκτιμά πως είναι ιδιαίτερα έξυπνο να κερδίζει κάποιος από τη συμμετοχή του σε ένα άλλο επιτυχημένο εγχείρημα πέρα και έξω από τη δική του απασχόληση. ως προς την αποταμίευση και τις δικονομίες ο Μπάφετ πιστεύει ότι δεν πρέπει κάποιος να τοποθετεί αυτό που του περισσεύει μετά τις δαπάνες του, αλλά πως πρώτα θα πρέπει να σχεδιάζει το μέλλον του και να κτίζει τις αποταμιεύσεις του και μετά να δαπανά τα υπόλοιπα.
Το περιγράφει με τρεις λέξεις: «Δαπάνησε αφού αποταμιεύσεις».
Στην προσωπική και επιχειρηματική ζωή του ο Μπάφετ αντιπαθεί το ρίσκο, δεν επενδύει σε εταιρείες που δεν καταλαβαίνει πως λειτουργούν και δεν σαγηνεύεται εύκολα, όποτε μπροστά του παρουσιάζονται «ευκαιρίες».
Έτσι, όταν πρόκειται για ανάληψη ρίσκου στην προσωπική μας ζωή, θυμίζει πως δεν θα πρέπει να αποπειραθούμε να τεστάρουμε το βάθος ενός ποταμού και με τα δυο πόδια ταυτόχρονα. Και φυσικά, ως αγροτόπαιδο από την περιοχή της Νεμπράσκα, θυμάται πως όποτε έβγαινε από την αχυρώνα του αγροκτήματος κουβαλώντας τα αβγά από τις κότες δεν τα τοποθετούσε ποτέ στο ίδιο καλάθι.
ΣΥΜΒΟΥΛΕΣ
Ακόμα και σήμερα, στα 89 του χρόνια, ο Μπάφετ σκέφτεται το μέλλον, αφού πιστεύει πως το αύριο έχει μεγαλύτερη σημασία από το χθες. Θεωρεί πως το παρελθόν είναι ένα χρησιμοποιημένο χαρτί και πως το παρόν είναι μια φρεσκοτυπωμένη μέση εφημερίδα. Και συμβουλεύει τους νέους τους νέους να βγουν από το παρελθόν τους, να ελέγξουν το παρόν τους και να προφυλάξουν το μέλλον τους.
Μάλιστα όταν το παρόν μας επιφυλάσσει δυσάρεστα γεγονότα, ο ίδιος πιστεύει πως υπάρχουν μόνο τρεις επιλογές για τον κάθε νέο. Η πρώτη είναι να αφήσει αυτό το δυσάρεστο γεγονός να τον καθορίσει για πάντα. Η δεύτερη, να αφεθεί να καταστραφεί από το βάρος αυτής της εξέλιξης. Και η Τρίτη, να τη χρησιμοποιήσει ως λίπασμα για ενδυνάμωση.
Μιλώντας για το μέλλον και την αισιοδοξία που θα πρέπει να χαρακτηρίζει τους νέους με κάθε ευκαιρία θυμίζει πως τα μάτια βρίσκονται στο μπροστινό μέρος του προσώπου μας ακριβώς διότι το πιο σημαντικό είναι να κοιτάμε μπροστά και όχι πίσω. Οι δυο βασικές αρχές που τον συνοδεύουν στη ζωή του είναι η τιμιότητα και η υπευθυνότητα. Πιστεύει βαθιά πως η τιμιότητα είναι ένα πολύ ακριβό δώρο που δεν θα πρέπει να το αναμένουμε από φθηνούς ανθρώπους. Όσον αφορά την υπευθυνότητα χρησιμοποιεί το παράδειγμα με το μολύβι και το μελάνι, αφού ο ίδιος αρνείται να χρησιμοποιήσει ηλεκτρονικό υπολογιστή για να γράψει κάτι.
Αναφέρει χαρακτηριστικά πως όταν είσαι μικρός χρησιμοποιείς μολύβι, αλλά αργότερα χρησιμοποιείς μελάνι. Διότι τα μεν παιδικά λάθη σβήνονται εύκολα, τα δε τωρινά όχι. Μπορεί πράγματι, οι απόψεις και τα αποφθέγματα του Γουόρεν Μπάφετ για τη ζωή να μην εξιτάρουν τους επενδυτές, οι οποίοι επιθυμούν να ανακαλύψουν γρήγορα και ξαφνικά, το άγγιγμα του Μίδα. Όμως είναι ακριβώς αυτές οι αρχές που δομούν έναν τρόπο σκέψης και θεώρησης της ζωής, που εκ του αποτελέσματος κρίνεται ως επιτυχής.
* Σύμβουλος Επενδύσεων και οικονομικός αναλυτής
