Του Σταύρου Μαυρογένη
Η τραγωδία στη Χαλκιδική δεν αφήνει περιθώρια παρερμηνείας. Η κλιματική κρίση ήρθε για να μείνει. Η αύξηση της έντασης και της συχνότητας εμφάνισης των ακραίων καιρικών φαινομένων είναι μια από τις καταστροφικές επιπτώσεις της αλλαγής του κλίματος, η οποία μπορεί να οδηγήσει ακόμη και σε κατάρρευση του ανθρώπινου πολιτισμού.
Πως όμως συνδέονται τα ακραία καιρικά φαινόμενα με την κλιματική αλλαγή; Για να το εξηγήσουμε απλά, όσο αυξάνεται η θερμοκρασία του πλανήτη, τόσο μεγαλύτερη θερμότητα απορροφούν οι ωκεανοί και οι θάλασσες, γεγονός το οποίο λειτουργεί σαν το «καύσιμο» που τροφοδοτεί το βαθμό της έντασης των ακραίων αυτών φυσικών κινδύνων.
Ωστόσο, δεν ευθύνεται μόνο το κλίμα για το μέγεθος των καταστροφών. Όσο πιο απροετοίμαστοι και άρα ευάλωτοι είμαστε, τόσο μεγαλύτερο θα είναι το κόστος στην οικονομία αλλά και στις απώλειες ανθρώπινων ζωών.
Η επιστήμη έχει προειδοποιήσει εδώ και δεκαετίες για την ανθρωπογενή παρέμβαση στο κλίμα αλλά και τις επιπτώσεις που θα επιφέρει. Πιο πρόσφατα, τον Οκτώβριο του 2018 η Διακυβερνητική Επιτροπή του ΟΗΕ για την Κλιματική Αλλαγή, μας προειδοποίησε ότι έχουμε μπροστά μας μόλις 12 χρόνια μέχρι το 2030, για να πάρουμε όλα τα απαραίτητα μέτρα έτσι ώστε η μέση άνοδος της θερμοκρασίας του πλανήτη να μην ξεπεράσει τον 1,5 °C σε σχέση με την προβιομηχανική περίοδο, το οποίο είναι το όριο επιφυλακής. Ήδη βρισκόμαστε στο +1°C.
Αν η θερμοκρασία ανέβει 0,5°C παραπάνω η χώρα μας θα γνωρίσει τις εξής δραματικές επιπτώσεις σύμφωνα με έγκυρες επιστημονικές μελέτες:
1. οι δασικές εκτάσεις που θα καίγονται ετησίως θα αυξηθούν κατά 41%
2. οι ακραίοι καύσωνες, που κανονικά εμφανίζονται μία φορά στα είκοσι χρόνια, θα αυξηθούν κατά 173%
3. οι ραγδαίες βροχοπτώσεις θα αυξηθούν κατά 10%
Στους +2°C που είναι το οριακό σενάριο που έχει θέσει η διεθνής κοινότητα στη Συμφωνία του Παρισιού για το κλίμα:
1. οι δασικές εκτάσεις που θα καίγονται ετησίως θα αυξηθούν κατά 62%
2. οι ακραίοι καύσωνες κατά 478%
3. οι ραγδαίες βροχοπτώσεις κατά 21%
Δυστυχώς, η χώρα μας είναι από τους ουραγούς της προσπάθειας υιοθέτησης μέτρων για την αναχαίτιση της κλιματικής κρίσης. Αν οι υπόλοιπες χώρες του πλανήτη ακολουθούσαν τις πολιτικές της Ελλάδας έτσι όπως περιγράφονται στο Εθνικό Σχέδιο για την Ενέργεια και το Κλίμα, μέχρι το τέλος του αιώνα θα βίωνε μια άνοδο της θερμοκρασίας της τάξης +3,1°C με +3,7°C.
Υπάρχουν λύσεις; Η απάντηση είναι ναι. Πρώτη προϋπόθεση, η μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου κατά 50% μέχρι το 2030 και ο μηδενισμός τους μέχρι το 2040 ή το αργότερο μέχρι το 2050.
Δεύτερη, η επίτευξη της παραγωγής ενέργειας από ΑΠΕ μαζί με αποθήκευση στο 100% το συντομότερο δυνατό. Πλέον, αυτό δεν είναι μόνο τεχνικά εφικτό αλλά και οικονομικά βιώσιμο. Τρίτον, η ακύρωση των ερευνών για την εξόρυξη υδρογονανθράκων. Δεν έχει καμία λογική μια από τις πιο ευάλωτες χώρες στην κλιματική αλλαγή με το πλουσιότερο αιολικό και ηλιακό δυναμικό στην Ευρώπη, να επιλέγει να ξοδέψει πολύτιμους πόρους για μια παρωχημένη από τις εξελίξεις τεχνολογία, η οποία παράλληλα ενέχει τεράστιο κίνδυνο για το περιβάλλον και τον τουρισμό.
Ο ίδιος ο Γενικός Γραμματέας του ΟΗΕ έχει δηλώσει επανειλημμένως ότι η κλιματική κρίση αποτελεί μια υπαρξιακή απειλή για το ανθρώπινο είδος. Η νέα πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής στην ομιλία της στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο αναφέρθηκε σε ένα δεσμευτικό στόχο για μηδενικές εκπομπές μέχρι το 2050, ίδρυση Ταμείου Δίκαιης Μετάβασης και επενδύσεις ύψους 1 τρισεκ. ευρώ για την αναχαίτιση της κλιματικής αλλαγής. Ήδη αρκετά κοινοβούλια ανά τον κόσμο έχουν ανταποκριθεί στο κάλεσμα αυτό και έχουν κηρύξει τις χώρες τους σε κατάσταση κλιματικής έκτακτης ανάγκης (Μεγάλη Βρετανία, Ιρλανδία, Καναδάς) αλλά και μεγάλες μητροπόλεις όπως η Νέα Υόρκη, το Σίδνεϋ και το Παρίσι.
Ήρθε η ώρα και η ελληνική Βουλή να κηρύξει τη χώρα σε κατάσταση κλιματικής έκτακτης ανάγκης. Πλέον η αναχαίτιση της κλιματικής κρίσης δεν είναι ευθύνη μόνο της πολιτικής προστασίας αλλά θα πρέπει να τεθεί ως προτεραιότητα σε κάθε τομέα της κρατικής μηχανής. Αφορά τις υποδομές, την αγροτική παραγωγή, τη διαχείριση των οικοσυστημάτων, την αστική ανάπτυξη και εν τέλει την ίδια την κοινωνική συνοχή. Έχουμε ακόμη χρόνο να κερδίσουμε μια μάχη, η οποία δεν αφορά τις μελλοντικές γενιές αλλά και τη δική μας.
* ΔΡ. Διεθνούς Δικαίου και Πολιτικής για την Κλιματική Αλλαγή και Υπευθυνος Τομέα Κλιματικής και Ενεργειακής Πολιτικής του WWF Ελλάς
