Του Ηλία Καραβόλια
Ο κεντρικός τραπεζίτης της Αγγλίας μίλησε πρόσφατα για την ανάγκη να εγκατασταθεί παγκόσμια ένα αντί-δολάριο τύπου ψηφιακού χρήματος όπως το Libra που σχεδιάζει το Facebook.
Πρόκειται για κομβικό σημείο στην οικονομική ιστορία: η διαδικτυακή τεχνολογία, αυτό το φαντασιακό άπειρο του Internet, συναντά το εκδοτικό προνόμιο του χρήματος ώστε να διευθετηθεί (;) σταδιακά το τεράστιο χρέος των ΗΠΑ, το «δολαριακό βάρος» της ανθρωπότητας κάτω από το οποίο στενάζει η παγκόσμια οικονομία συχνά-πυκνά (ας μην κρυβόμαστε πίσω από το δάχτυλο μας).
Αλλά ας δούμε τι συμβαίνει πίσω από την οικονομική/χρηματοπιστωτική διάσταση του θέματος. Μια μείζονα φαντασίωση του ανθρώπινου νου ήταν και είναι η κατάργηση του χρήματος. Όσοι δεν το έχουν άφθονο, θα προτιμούσαν απλά να μην υπάρχει. Και αυτοί είναι κάποια δισεκατομμύρια υποκείμενα στον πλανήτη. Τα προσφάτως ανακαλυφθέντα κρυπτονομίσματα κάτι «κρύβουν» προφανώς. Η άποψη μου είναι ότι κρύβουν από το συλλογικό ασυνείδητο αυτή την φαντασίωση περί εξαφάνισης του χρήματος.
Τα κανονικά νομίσματα όμως (το δολάριο, το ευρώ, η στερλίνα, το γιεν, το γουάν) είναι κάτι σαν το έσχατο καταφύγιο αυτής της ανθρώπινης φαντασίωσης γιατί πολύ απλά υπάρχουν ως ’’χρήμα-χρέος’’ και προκαλεί την αδιάκοπη νομισματική κυκλοφορία σε ένα συναλλακτικό σύμπαν (αγορές) όπου ο καθένας μπορεί να ελπίζει στο άκοπο κέρδος.
Η δήλωση λοιπόν του Άγγλου κεντρικού τραπεζίτη για αντικατάσταση του δολαρίου από κάποιο κρυπτονόμισμα που δεν θα χρειάζεται αντίκρισμα, όπως τον χρυσό για παράδειγμα, είναι σαν προβολή από το συλλογικό ασυνείδητο μιας οικονομίας προσομοίωσης, χωρίς εκδοτικούς περιορισμούς στο χρήμα, αλλά με όρους ενεργειακούς που θα απαιτούν εξόρυξη ώστε το χρήμα να θυμίζει πρώτη ύλη, ορυκτό καύσιμο.
Πίσω από την φαντασιακή εκδοχή των κρυπτονομισμάτων- που ακόμη και οι τραπεζίτες θα ήθελαν να αντικαταστήσουν τα κυκλοφορούντα τραπεζογραμμάτια των κρατών και της εξουσίας που αυτά ’’παράγουν’’- όπως και πίσω από την υπερμοχλευμένη χρηματοπιστωτική οικονομία των traders και των παραγώγων, κρύβεται το φαντασιακό της ’’μεγάλης έλλειψης’’ του χρήματος, η ’’μεγάλη αδράνεια’’ των ροών και των δικτύων.
Αλλά εδώ επεμβαίνει το Πραγματικό: δεν θα σταματήσουν ποτέ όλα τα ’’νομίσματα’’ να γυρνάνε γύρω από το απόλυτο Μηδέν που συνεπάγεται η εξίσωση ’’χρήμα=χρέος’’ .Κόμβοι και βρόγχοι ανάδρασης συνθέτουν ένα δίκτυο παγκόσμιας εμπορίας/συναλλαγής/μετακίνησης νομισμάτων που οι σύγχρονοι τεχνολογικοί κολοσσοί (Facebook, Amazon, Google, κ.α) θέλουν να το ελέγξουν δια της μηχανικής της εξόρυξης.
Άραγε όμως πόσο βάθος θα έχει η ιντερνετική γη της επαγγελίας για να σκάβουν οι μοντέρνοι προλετάριοι και να ’’εκδίδουν’’ το δικό τους χρήμα;
