του Θοδωρή Καραουλάνη
Η ανάπτυξη των δικτύων 5G εξελίσσεται σε σύνθετο γεωπολιτικό παιχνίδι – ασφαλείας κατά τη μία πλευρά, οικονομικό κατά την άλλη – που έχει απλωθεί σε ολόκληρη την Ευρώπη. Μια Ευρώπη που δεν έχει ενιαία στάση και για την εύνοια των κρατών – μελών της στο συγκεκριμένο ζήτημα ερίζουν οι κυβερνήσεις ΗΠΑ και Κίνας.
Στις περισσότερες χώρες της ΕΕ η κατάσταση είναι σύνθετη. Αρκετές επιλέγουν «στρατόπεδα», κυρίως με βάση άλλες συμφωνίες ή επιδιώξεις, ενώ αρκετές αναμένουν να περάσει ο χρόνος και να κατασταλάξει είτε η Ένωση είτε οι μεγάλες και ισχυρές χώρες στο δέον γενέσθαι.
Αιχμή της συζήτησης, όπως ίσως θα ξέρετε, είναι το αν θα χρησιμοποιηθεί κινεζικός εξοπλισμός στα νέα δίκτυα, πέμπτης γενιάς, κινητής τηλεφωνίας – κυρίως της εταιρείας HUAWEI αλλά και δευτερευόντως της ΖΤΕ. Η 5η γενιά, 5G, δεν θα αφορά ωστόσο μόνο την τηλεφωνία αλλά πρακτικά όλους τους τομείς και όλες τις επικοινωνίες, στην πλήρη εξέλιξή της. Ο έλεγχος επί αυτών των δικτύων – η η πιθανότητα διεμβολισμού των πρωτοκόλλων ασφαλείας και μη εξουσιοδοτημένης πρόσβασης – δημιουργεί, σύμφωνα τουλάχιστον με όσα υποστηρίζουν οι Αμερικάνοι, τεράστιο πρόβλημα. Οι ΗΠΑ υποστηρίζουν ότι οι κινεζικές εταιρείες – και δη η HUAWEI – μπορεί να υποχρεωθούν να δώσουν πρόσβαση στα δίκτυα που έχουν κατασκευάσει στις υπηρεσίες ασφαλείας της κινεζικής κυβέρνησης, εναξαρτήτως χώρας που τα έχουν εγκαταστήσει. Η κινεζική πλευρά απορρίπτει τους ισχυρισμούς αυτούς, τόσο σε κυβερνητικό όσο και σε εταιρικό επίπεδο. Αλλά η μάχη συνεχίζεται, καθώς ήδη η Αμερική έχει επιβάλλει περιορισμούς και κυρώσεις στη HUAWEI και άλλες κινεζικές εταιρείες. Το παιχνίδι για τα δίκτυα στην Ευρώπη είναι μεγάλο και όλοι παίρνουν θέση στη σκακιέρα. Το δίκτυο δημοσιογράφων της EURACTIV στις ευρωπαϊκές πρωτεύουσες παρουσιάζει το τί γίνεται σε κάθε χώρα, με ειδική έκδοση του The Capitals.
Όσον αφορά την Ελλάδα, τα πράγματα δεν φαίνονται και πολύ ξεκάθαρα – ή έτσι τουλάχιστον θέλει να δείχνει η ελληνική κυβέρνηση.
Είναι γνωστό σε όλους τους παροικούντες τα δημόσια πράγματα ότι η Κίνα πιέζει την ελληνική κυβέρνηση στο παρασκήνιο να μην επιβάλει περιορισμούς στην ανάπτυξη δικτύου 5G. Οι αξιωματούχοι της χώρας της Άπω Ανατολής αισθάνονται σίγουροι ότι η Ελλάδα δεν θα ακολουθήσει κανένα συνασπισμό χωρών κατά του εξοπλισμού Huawei για 5G, επειδή η Κίνα είναι ήδη ένας μεγάλος επενδυτής στη χώρα και η ελληνική κυβέρνηση ζητά περισσότερες ξένες επενδύσεις.
Υπάρχει επίσης ένας άλλος λόγος: δύο από τις τρεις εταιρείες κινητής τηλεφωνίας στην Ελλάδα χρησιμοποιούν ήδη προϊόντα της Huawei στο δίκτυο.
Ωστόσο, η κυβέρνηση των ΗΠΑ, από την άλλη πλευρά, κατέστησε απολύτως σαφές στις ελληνικές αρχές ότι ο κινεζικός εξοπλισμός δεν είναι αποδεκτός για έναν σύμμαχο και ότι η Ελλάδα πρέπει να περιορίσει την πρόσβαση των κινεζικών επιχειρήσεων σε υποδομή 5G. Και οι ΗΠΑ το κατέστησαν αυτό σαφές στο υψηλότερο επίπεδο: τόσο ο υπουργός Εξωτερικών Μάικ Πομπέο όσο και ο Αμερικανός πρεσβευτής στην Ελλάδα, ήταν αρκετά σαφείς – δίνοντας σχεδόν τελεσίγραφο: οι ΗΠΑ δεν θέλουν κανένα κινεζικό εξοπλισμό στην ελληνική αγορά 5G. Και οι ελληνικές κυβερνήσεις τα τελευταία χρόνια επενδύουν σε μια στρατηγική συνεργασία με τις ΗΠΑ, κυρίως για επενδύσεις στον τομέα της ενέργειας και του εμπορίου.
Υψηλόβαθμες πηγές του Υπουργείου Ψηφιακής Διακυβέρνησης δήλωσαν στην Euractiv ότι «το 5G δεν είναι ένα εθνικό ζήτημα, αλλά ένα ευρωπαϊκό. Η Ελλάδα θα αποφασίσει το δρόμο της όταν η Ευρώπη αποφασίσει την πορεία της», σημειώνοντας ότι θα είναι σύμφωνο με το τί θα αποφασίσουν από κοινού όλα τα κράτη μέλη.
Μία επίσημη ελληνική αντιπροσωπεία υπό τον Πρωθυπουργό Μητσοτάκη επισκέφθηκε την Κίνα πριν από ένα μήνα και οι τηλεπικοινωνίες στην ημερήσια διάταξη. «Αλλά το 5G και ειδικά η Huawei δεν συζητήθηκαν», ανέφερε ένας υψηλόβαθμος κυβερνητικός αξιωματούχος στην Euractiv. Ο Πρόεδρος της Κίνας επισκέφθηκε την Ελλάδα στις αρχές Νοεμβρίου για να υπογράψει 16 εμπορικές και πολιτιστικές συμφωνίες μεταξύ των δύο κυβερνήσεων. Ενώ η Euractiv κατανοεί ότι οι ανατολικοί αξιωματούχοι πιέσαν επίσης για συνομιλίες για το 5G, δεν υπογράφηκε καμία συμφωνία ούτε έγινε επίσημη συνάντηση με το Υπουργείο Ψηφιακής Διακυβέρνησης.
Η ελληνική κυβέρνηση πάντως φαίνεται ότι έχει κάποιο χρόνο να αποφασίσει: προγραμματίζει τη δημοπρασία ραδιοφάσματος 5G για το τέλος του 2020. Αυτή είναι η προθεσμία που οι εταιρείες τηλεπικοινωνιών θα πρέπει να λάβουν αποφάσεις σχετικά με τον εξοπλισμό και το σχετικό κόστος επενδύσεων για τη νέα τεχνολογία.
Επιπλέον, όμως αξίζει να σημειώσουμε ότι πηγές της αγοράς αναφέρουν στην Euractiv ότι ο εξοπλισμός Huawei είναι περίπου 30% φθηνότερος από τους ανταγωνιστές της. Ωστόσο φαίνεται ότι τώρα η απόφαση θα παρθεί μάλλον σε άλλο, όχι οικονομικό, επίπεδο.
Σύμφωνα με πηγές υψηλού επιπέδου, η εικόνα στην αγορά είναι αρκετά σαφής για τον τρόπο που θα ληφθούν οι αποφάσεις σε εταιρικό επίπεδο – αν δεν υπάρξει νομοθετική παρέμβαση.
Η COSMOTE, η μεγαλύτερη εταιρεία, θα αποφασίσει σύμφωνα με τις αποφάσεις του μεγαλύτερου μετόχου της: της Deutsche Telecom – και μέχρι στιγμής δεν χρησιμοποιεί προϊόντα Huawei ούτε στο βασικό δίκτυο ούτε στις κεραίες, αλλά ευρωπαϊκά, με τις εταιρείες Nokia, Siemens και Ericcsson να έχουν τον πρώτο λόγο.
Ο δεύτερος μεγαλύτερος παίκτης, η Vodafone, πιθανότατα θα αποφασίσει την επενδυτική του διαδρομή κεντρικά στην Ευρώπη, αλλά ήδη χρησιμοποιεί ορισμένα προϊόντα της Huawei στο ελληνικό δίκτυο.
Και, τέλος, ο τρίτος παίκτης, η WIND, που βρίσκεται υπό πώληση από τους ιδιοκτήτες της, θα αποφασίσει πιθανότατα με νέα διοίκηση, αλλά θα έχει το μεγαλύτερο πρόβλημα αν η ελληνική κυβέρνηση αποφασίσει να απαγορεύσει την ανάπτυξη των δικτύων 5G από τους κινέζους κατασκευαστές, επειδή χρησιμοποιεί ήδη εκτεταμένα τον εξοπλισμό Huawei στο υφιστάμενο δίκτυο.
Σε κάθε περίπτωση, αυτό που ενδιαφέρει την ελληνική κυβέρνηση είναι όχι μόνο να μη χάσει το τρένο της τεχνολογικής επανάστασης που θα φέρει το 5G αλλά να καταφέρει η χώρα να πρωταγωνιστήσει. Αυτό όμως σημαίνει μεγάλες επενδύσεις – και γρήγορα. Ήδη, η κυβέρνηση συζητά με τις εταιρείες τις επενδύσεις αυτές και μάλιστα απλοποίησε ήδη το αδειοδοτικό πλαίσιο (που καλύπτει αρχικά το υφιστάμενο δίκτυο αλλά θα αποτελέσει και τον αδηγό για την αδειοδότηση των υποδομών 5G) για τα κεραιοσυστήματα. Μένει να δούμε αν θα μπορέσει η κυβέρνηση, που έχει ψηλά την ψηφιακή ατζέντα στις προτεραιότητές της, να συνδυάσει τις αντίρροπες δυνάμεις και να προχωρήσει χωρίς εκπτώσεις στην ανάπτυξη των απαραίτητων υποδομών από τους τηλεπικοινωνιακούς παρόχους.
*πρώτη δημοσίευση: www.euractiv.gr
