του Κωνσταντίνου Ζοπουνίδη*
Η καθηγήτρια Margaret O’mara του Πανεπιστημίου της Washington στο βιβλίο της: The code: Silicon Valley and the Remaking of America (Penguin), αναφέρει ότι οι εντάσεις μεταξύ Google, Amazon, Facebook, Apple (GAFA) ήταν μερικές φορές πολύ δυνατές στο παρελθόν. Σήμερα ξεχωρίζουν η δύναμη και η διαφοροποίηση που είναι απίστευτες. Ο πόλεμος μεταξύ τους έχει ήδη εκδηλωθεί και αυτό και μόνο προκαλεί φόβο σε όλο τον πλανήτη. Μέχρι σήμερα το ενδιαφέρον τους ήταν προσανατολισμένο στις δικές τους αγορές διότι υπήρχε αρκετή αξία να κεφαλαιοποιήσουν. Επί του παρόντος πολλοί κλάδοι δραστηριότητάς τους είναι καλά διαχωρισμένες. Η Google για τη διαφήμιση και τη διάχυση της έρευνας, η Facebook για τη διαφήμιση στα κοινωνικά δίκτυα, η Amazon για το e-commerce και η Apple για τα smartphones, tablets και υπολογιστές.
Μάχη του image
Αυτές οι επιχειρήσεις φιλοδοξούν πάντα να έχουν υψηλό ρυθμό μεγέθυνσης και να διατηρήσουν υψηλή χρηματιστηριακή απόδοση. Οι CEO τους φοβούνται μήπως η εταιρεία τους δεν θα υπάρχει τα επόμενα είκοσι χρόνια. Για το λόγο αυτό ο στόχος της υψηλής μεγέθυνσης είναι συνεχής και επιτακτικός. Οι πωλήσεις τους για μια περίοδο εννέα χρόνων είναι η ακόλουθη (σε δις USD): Apple, 2010: 65,2 , 2018: 265,6 (+307,36%), Amazon, 2010: 34,2 , 2018: 232,8 (580,7%), Google, 2010: 29,3 , 2018:136,8 (366,89%), Facebook, 2010: 1,9, 2018: 55,8 (2836,84%).
Την πιο θεαματική επίδοση του τζίρου κατέχει η Facebook που επιτυγχάνει αύξηση περισσότερο από 2000%. Η διεθνής επέκταση εμφανίζεται κατά συνέπεια ως λογική λύση. Όμως τα τελευταία πέντε χρόνια η ψηφιακή οικονομία δεν δύναται να επιτύχει δυναμική διεθνή επέκταση. Google, Facebook και Amazon εγκατέλειψαν τα όνειρα τους να εγκατασταθούν στην Κίνα. Επίσης, οι θέσεις τους στην νοτιοανατολική Ασία και Αφρική είναι πολύ εύθραυστες. Έτσι, η δυναμική αγορά τους συρρικνώνεται δραματικά και αρχίζουν να “σπρώχνονται” μεταξύ τους. Η νέα στρατηγική τους επικεντρώνεται στους υπάρχοντες πελάτες τους προτείνοντάς τους όμως, νέου τύπου προϊόντα και υπηρεσίες. Οι τέσσερις εταιρείες ψάχνουν να εκτρέψουν την προσοχή προς τους άλλους ώστε να προφυλαχθούν από τις πολιτικές απειλές των διαφόρων κυβερνήσεων. Οι επιτροπές ανταγωνισμού αφήνουν να πλανάται απειλή για διάλυση μερικών περιουσιακών τους στοιχείων (WhatsApp και Instagram για Facebook, μηχανή αναζήτησης για Google, App Store της Apple και διαχείριση πωλήσεων της πλατφόρμας της Amazon που χρησιμοποιούν άλλες εταιρείες).
Κλάδοι κοινής δραστηριότητας
Διαφήμιση – e commerce. Η Amazon έχει εισέλθει στη διαφημιστική αγορά που κυριαρχείται από Google και Facebook. Στο e commerce που πρωταγωνιστεί η Amazon, η Google λανσάρει μια νέα πλατφόρμα και η Facebook αναπτύσσει αυτή τη νέα δραστηριότητα στα δίκτυά της με WhatsApp και Instagram.
Υποδομές cloud. Στις υπηρεσίες αποθήκευσης δεδομένων μέσα σε “cloud” η Amazon είναι leader μπροστά από τη Microsoft. Αλλά η Google εξακολουθεί να επενδύει μαζικά.
Σύστημα εκμετάλλευσης. Το περιβάλλον εκμετάλλευσης της Apple, iOS, το οποίο εξοπλίζει τα προϊόντα της iPhone, iPad, κλπ. Τα ανταγωνιστικά smartphones και tablets με Android (Google). Η μάχη επεκτείνεται μεταξύ των εφαρμογών Apple Store και Google Play.
Βίντεο και μουσική σε streaming, συνδεδεμένα ηχεία. Η Apple TV+ και Amazon Prime Video ανταγωνίζονται την Netflix. Apple music και Amazon music Spotify ανταγωνίζονται, ενώ Google και Facebook είναι παρόντες σε δωρεάν βίντεο και μουσική. Amazon (Echo), Google (Home) και Apple (Home Pod) ανταγωνίζονται στα συνδεδεμένα ηχεία.
Υγεία. Η Google διακατέχεται από μεγάλες προσδοκίες. Η Alphabet η ιδιοκτήτρια της Google εξαγόρασε την εταιρεία φορετών (wearables) συσκευών Fitbit. Η Apple παρουσίασε πρόσφατα το Serrie 5 Apple Watch για να κατακτήσει την αγορά. Στην αγορά αυτή είναι επίσης και η Amazon.
Πληρωμές. Η Facebook δημιούργησε πολεμικό κλίμα με την πρόθεση της να λανσάρει το ψηφιακό νόμισμα Libra. Όμως παράλληλα προώθησε και μια υπηρεσία πληρωμών όπως και η Amazon. Apple και Google αναπτύσσουν υπηρεσίες πληρωμών σε συνεργασία ε τις τράπεζες.
Συμπερασματικά η ερώτηση που τίθεται είναι που θα οδηγήσει αυτή η ανταγωνιστικότητα των κολοσσών της ψηφιακής τεχνολογίας. Θα μπορούσαν να αλλάξουν μοντέλα οικονομικής ανάπτυξης τα οποία θα ωφελούσαν σε τελευταία ανάλυση τους καταναλωτές. Βέβαια, πολλές φορές δεν επιτυγχάνουν. Η Apple δεν μπόρεσε να επιβάλλει το σύστημα χαρτογραφίας στα iPhone της, διότι αυτό της Google αποδείχθηκε καλύτερο από τους χρήστες.
Η επόμενη ερώτηση ποιος από τους τέσσερις ανταγωνιστές είναι ο πιο δυνατός και ποιος ο πιο ευάλωτος; Ακόμη η εταιρεία του Jeff Bezos αποφεύγει τις εμπορικές εντάσεις μεταξύ Η.Π.Α. και Κίνας, οι οποίες απειλούν τα εργοστάσια και της πωλήσεις της Apple. Επί πλέον, στη διαμάχη των κολοσσών της Δύσης, δεν πρέπει να ξεχνάμε τους κολοσσούς της Κίνας (Alibaba, Tencent).
Η επέκταση αυτών των τελευταίων μπορεί να δημιουργήσει μια υπέρ-ανταγωνιστικότητα. Δεν αποκλείεται στο τέλος να παραστούμε σε μια μάχη Google – Tencent….
*Καθηγητής Κωνσταντίνος Ζοπουνίδης Πολυτεχνείο Κρήτης, Επίτιμος Διδάκτορας ΑΠΘ Πανεπιστημίου Δ. Μακεδονίας & Πανεπιστημίου Δ. Αττικής, Ακαδημαϊκός στη Βασιλική Ακαδημία Οικονομικών και Χρηματοοικονομικών, Distinguished Research Professor Audencia Business School, France
