του Κωνσταντίνου Ζοπουνίδη*
Ο χρηματοοικονομικός αναλυτής (ΧΑ) μελετά την αξία των επιχειρήσεων κάτω από το ακόλουθο πρίσμα: αποδοτικότητα, ανθρώπινοι πόροι, ενέργειες αναδιάρθρωσης… Έχει για προσανατολισμό να πραγματοποιήσει μια διάγνωση της εξέλιξης της επιχείρησης με στόχο να ενημερώσει και να συμβουλέψει τους ιδιοκτήτες μετόχους και τους επενδυτές της χρηματιστηριακής αγοράς. Λαμβάνει υπόψη του χρηματοοικονομικούς δείκτες (αποδοτικότητας, επίδοσης της διαχείρισης, φερεγγυότητας, βλ. Ζοπουνίδης, 2013: Βασικές Αρχές Χρηματοοικονομικού Μάνατζμεντ, Εκδ. Κλειδάριθμος), αλλά επίσης οικονομικούς και κοινωνικούς ώστε να θεμελιώσει μια ακριβή ανάλυση σχετική με τη βιωσιμότητα και την αποδοτικότητα των επιχειρήσεων.
Κυρίως απασχολείται σε τράπεζες και σε εταιρείες επενδύσεων στο χρηματιστήριο.
Αποστολή
Ο ΧΑ φροντίζει για τις ακόλουθες λειτουργίες.
· Συλλογή πληροφοριών: πρέπει να συγκεντρώσει τις χρηματοοικονομικές καταστάσεις (ισολογισμούς, λογ/μους αποτελεσμάτων, πίνακες διάθεσης αποτελεσμάτων,…) οι οποίες θεωρούνται βάση της ανάλυσής του.
Μπορεί επίσης να συναντήσει τους CFO και τους CEO των εταιρειών.
· Ανάλυση αποτελεσμάτων: πραγματοποιεί συγκριτικές αναλύσεις και προτείνει μια ερμηνεία της αξίας και του μέλλοντος της επιχείρησης. Οφείλει να εγγράψει όλες αυτές τις πληροφορίες σε ένα γενικό πλαίσιο της αγοράς. Πολλές φορές εξειδικεύεται σε ένα συγκεκριμένο κλάδο.
· Παραγωγή συμβουλών: οι χρηματοοικονομικές αναλύσεις του προσδιορίζουν, σε σχέση με το περιβάλλον, την αντίστοιχη αξία στην επιχείρηση και τις προοπτικές ανάπτυξής της. Από αυτές τις αναλύσεις προκύπτει μια καθαρή και αιτιολογημένη πληροφορία την οποία παρουσιάζει στους πελάτες του υπό μορφή βαθμολόγησης. Ο ΧΑ συμβουλεύει την αγορά ή πώληση μετοχών ανάλογα με τις παραγόμενες μελέτες.
Απαιτούμενα προσόντα
Ο ΧΑ πρέπει να έχει πολύ ανεπτυγμένες ικανότητες ανάλυσης και σύνθεσης. Πρέπει να είναι ικανός να διακρίνει τις σημαντικές πληροφορίες και τις συνέπειές τους για να δώσει μια προσαρμοσμένη συμβουλή.
Για να είναι επιτυχημένη η αποστολή του, πρέπει να έχει πρώτα από όλα βασικές και στέρεες χρηματοοικονομικές γνώσεις. Να γνωρίζει να ερμηνεύει τους ισολογισμούς, λογαριασμούς, λογιστικές και χρηματοοικονομικές καταστάσεις. Πρέπει να γνωρίζει τέλεια τις λογιστικές νόρμες και το νομικό περιβάλλον της επιχείρησης. Ακόμη, πρέπει να κατέχει μια γενική κουλτούρα της οικονομικής ζωής και μια γνώση αιχμής του κλάδου μέσα στον οποίο εξειδικεύεται. Οφείλει να προβλέπει την εξέλιξη της αγοράς του. Για το λόγο αυτό, πρέπει να είναι ένας επαγγελματίας με ανοικτό πνεύμα, περίεργος και στο κυνήγι νέων οικονομικών και χρηματοοικονομικών ιδεών. Εργάζεται κάτω από πίεση και πρέπει να είναι προικισμένος με μεγάλη ικανότητα εργασίας και καλής αντοχής στο στρες.
Τέλος, ο ΧΑ οφείλει να έχει μια εξαιρετική επικοινωνία τόσο προφορική όσο και γραπτή.
Όταν ο ΧΑ επεμβαίνει στις αγορές, μπορεί να συμβουλεύει τους πελάτες του να προσανατολίζουν με ορθολογικό τρόπο τις εντολές τους αγοράς ή πώλησης.
Εάν εργάζεται σε μια τράπεζα, μπορεί να ασκεί ένα ρόλο συμβούλου στους διαχειριστές χαρτοφυλακίου με βασικό στόχο να πραγματοποιούν μια επενδυτική στρατηγική.
Όταν εργάζεται στον τομέα των εξαγορών – συγχωνεύσεων επιχειρήσεων, πραγματοποιεί πιο εμπεριστατωμένες μελέτες.
Νέα εργαλεία
Από την αρχή της δεκαετίας του 1970, η τεχνητή νοημοσύνη (ΤΝ) άρχισε προοδευτικά να εισέρχεται στο χρηματοοικονομικό χώρο. Σήμερα, οι παραδοσιακές μέθοδοι εκτίμησης άρχισαν να εμπλουτίζονται με εργαλεία μηχανικής μάθησης με στόχο τη διευκόλυνση της εργασίας του ΧΑ στον προσδιορισμό πιο ακριβών και γρήγορων υπολογισμών.
Για παράδειγμα, το κλασικό υπόδειγμα Capital Asset Pricing Model, επεκτάθηκε με αναλύσεις πιο εξελιγμένες εισάγοντας περισσότερους επεξηγηματικούς παράγοντες όπως η αύξηση των αποτελεσμάτων, η ελκυστικότητα και η αξιολόγηση των τιμών των μετοχών, το momentum των επιδόσεων, οι αναθεωρημένες προβλέψεις των ΧΑ, η χρηματιστηριακή κεφαλαιοποίηση, η μεταβλητότητα των μετοχών,… Η ΤΝ επέτρεψε όλη αυτή την πολυδιάστατη πληροφόρηση να εισαχθεί σε σύνθετα και έξυπνα υποδείγματα για την αποτελεσματική αξιολόγηση των επιδόσεων των μετοχών και άλλων χρηματιστηριακών τίτλων.
Ακόμη, χορήγησε περισσότερη γνωστική μάθηση σε ένα σύνθετο κλάδο της χρηματοοικονομικής, τη συμπεριφορική χρηματοοικονομική. Η ΤΝ επιτρέπει να προστεθεί η δύναμη των μαθηματικών στις ανθρώπινες διαδικασίες ώστε να βελτιωθεί η θεμελιώδης διαδικασία της σύνθετης κατανομής των πόρων και της έρευνας αποτελεσματικότητας των αγορών.
Τα πλεονεκτήματα της ΤΝ ορίζονται κυρίως στη μεγιστοποίηση του χώρου της έρευνας και του μικρού κόστους εφαρμογής. Η αξιολόγηση με κλασικές τεχνικές αφορούν χαρτοφυλάκια 40-50 μετοχών, ενώ με τεχνικές της ΤΝ μπορούν να φθάσουν τις 120 μετοχές (το τριπλάσιο). Βέβαια, στην περίπτωση αυτή είναι εύλογο να αναζητήσουμε εάν η αξιολόγηση με κλασικές τεχνικές και αυτή με ένα αλγόριθμο της ΤΝ μπορούν να αναγνωριστούν και να “διακριθούν” από άλλα άτομα (Turing test, Computing Machinery and Intelligence, 1950).
Συμπερασματικά, η ΤΝ δεν πρόκειται ποτέ να αντικαταστήσει την ανθρώπινη νοημοσύνη, απλά θα την συμπληρώνει. Επιτρέπει με ένα “radar screening” να επεκτείνει το χώρο του ΧΑ και να βελτιστοποιεί τη χρηματοοικονομική επένδυση σε όλες τις διαστάσεις της.
Σε ότι αφορά το Financial Analyst, τρία είναι τα βασικά χαρακτηριστικά που πρέπει να διαθέτει:
· Εξαιρετική κρίση
· Καλή μεθοδολογική προσέγγιση και μεγάλη αυστηρότητα
· Μια ευρεία κουλτούρα σε σχέση με την κοινωνία και την οικονομία της αγοράς.
*Ακαδημαϊκός Πολυτεχνείο Κρήτης, Audencia Business School, France
