του Νίκου Φιλιππίδη
Τα «μαντάτα» θα φτάσουν την Παρασκευή 4 Σεπτεμβρίου. Τότε είναι προγραμματισμένη η ανακοίνωση από την Ελληνική Στατιστική Αρχή των στοιχείων για το ΑΕΠ β’ τριμήνου με τις εκτιμήσεις να υπολογίζουν τη ζημιά (ύφεση σε ετήσια βάση) στην περιοχή του -15%. Τα ήδη ανακοινωθέντα στοιχεία είναι καταλυτικά: Στα καταλύματα τα στοιχεία β’ τριμήνου δείχνουν πτώση 94,3% και στις υπηρεσίες εστίασης 59%. Τη ζημιά περιορίζει το γεγονός ότι η παραγωγή της βιομηχανίας «κράτησε» τον Ιούνιο, καθώς μειώθηκε μόλις κατά 3,2% σε σχέση με έναν χρόνο πριν.
Μετά τη διαφαινόμενη ψυχρολουσία, την επόμενη μέρα, ο Πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης θα μιλήσει στη φετινή υβριδική εκδοχή της Διεθνούς Εκθέσεως Θεσσαλονίκης, για την πορεία της οικονομίας το επόμενο έτος.
Προφανώς θα επικαλεστεί τις ακόμα χειρότερες επιδόσεις άλλων οικονομιών. Τα στοιχεία άλλωστε δεν σηκώνουν αμφισβήτηση. Φυσικά αξεπέραστο παραμένει το ρεκόρ της αμερικανικής οικονομίας με συρρίκνωση 32,9% στο β’ τρίμηνο. Στο -27,8% η Ιαπωνία, στο -20,4% η Βρετανία, ακόμα και η οικονομία της Πολωνίας υποχώρησε κατά 7,9% για πρώτη φορά μετά την πτώση του κομμουνιστικού καθεστώτος.
Δύο κατευθύνσεις. Με τη ζημιά αποτυπωμένη, οι πολίτες θα περιμένουν από τον Πρωθυπουργό δύο κατευθύνσεις πολιτικής:
1. Η πρώτη, η «πυροσβεστική», θα είναι αυτή που θα δώσει και το επικοινωνιακό πρόσημο στην ομιλία. Εάν τα άμεσα μέτρα που θα ανακοινώσει είναι «γενναία» και προέρχονται από σαφείς πηγές χρηματοδότησης, τότε ο Πρωθυπουργός θα έχει κερδίσει το επικοινωνιακό παιχνίδι, η κυβέρνηση θα έχει πάρει μια βαθιά ανάσα ενόψει της αναμενόμενης πίεσης του φθινοπώρου και οι πολίτες ενδεχομένως να πιστέψουν σε ένα καλύτερο μέλλον. Η οικονομία απλά θα ελπίζει με τα ίδια εργαλεία και τις ίδιες δομές σε ένα μέλλον αντίστοιχο της περιόδου πριν από την πανδημία.
2. Η δεύτερη, η πιο μακροπρόθεσμη, θα είναι αυτή που ως συνήθως θα την προσέξουν λίγοι, αν και από το περιεχόμενό της θα εξαρτάται το μέλλον των πολλών. Θα περιλαμβάνει το σχέδιο για τα επόμενα χρόνια, προφανώς αξιοποιώντας τις προτάσεις της Επιτροπής Πισσαρίδη. Το πρόσημο σε αυτή την πλευρά της ομιλίας θα κριθεί επίσης από τις πηγές χρηματοδότησης και από το σαφείς θα είναι, αλλά επιπλέον και από το ισοζύγιο των ποσών που θα διατεθούν σε σχέση με την πρώτη κατεύθυνση πολιτικής. Εάν δηλαδή θα ξοδευτεί το μεγαλύτερο μέρος των διαθέσιμων χρημάτων σε βραχυχρόνιες πολιτικές ενίσχυσης- επί της ουσίας- της κατανάλωσης ή εάν το κομμάτι αυτό θα ενισχυθεί μεν προκειμένου να στηριχθεί ο οικονομικός και κοινωνικός ιστός της χώρας, αλλά τα μεγαλύτερα αναλογικά ποσά θα κατευθυνθούν σε αλλαγές που θα δημιουργήσουν ένα περισσότερο βιώσιμο μέλλον τις επόμενες δεκαετίες.
Υψηλό αλλά καλό. Το δίλημμα το έβαλε εξαιρετικά ένας από τους μεγαλύτερους προστάτες του ευρώ και δεν αφορά μόνο την Ελλάδα. Όπως είπε ο Μάριο Ντράγκι, ο πρώην επικεφαλής της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, τα επίπεδα χρέους θα είναι υψηλά για μεγάλο χρονικό διάστημα, αλλά θα είναι βιώσιμα μόνο εάν τα ποσά «χρησιμοποιηθούν για παραγωγικούς σκοπούς». Σε αυτή την περίπτωση το χρέος θα είναι μεν υψηλό αλλά θα χαρακτηρίζεται «καλό», σε αντιδιαστολή με την χρήση της φτηνής ρευστότητας, που είναι διαθέσιμη παρά την πανδημία, σε τομείς χωρίς προστιθέμενη αξία επιβαρύνοντας τις οικονομίες με «κακό» χρέος.
Προχώρησε μάλιστα τη συζήτηση παραπέρα σε έναν τομέα που καίει την ελληνική οικονομία και είναι η κατεύθυνση των χρημάτων, τονίζοντας ότι μεγάλο μέρος των διαθέσιμων χρημάτων των ευρωπαϊκών οικονομιών πρέπει να κατευθυνθεί στην εκπαίδευση των νέων, καθώς αυτοί είναι που θα κληθούν να αναπληρώσουν το χρέος που δημιουργήθηκε και εξ αυτού θα πρέπει να προετοιμαστούν όσο το δυνατόν καλύτερα.
Στην περίπτωση της Ελλάδας προφανώς πρέπει να κατευθυνθούν ακόμα περισσότερα χρήματα και σε άλλους επίσης ελάχιστα δημοφιλείς σκοπούς, προκειμένου να προχωρήσει ο μετασχηματισμός της χώρας.
Το θέμα, και στην περίπτωση της φετινής ομιλίας του πρωθυπουργού στη ΔΕΘ, είναι εάν θα επικρατήσουν τα πρόσκαιρα μικροπολιτικά οφέλη ή το μακροπρόθεσμο καλό της χώρας...
