του Δημήτρη Ζοπουνίδη*
1. Επισκόπηση της κατάστασης
Όπως είναι γνωστό εδώ και καιρό και όσο περνούν τα χρόνια, η δραστηριοποίηση του ανθρώπου θα θέτει ως προτεραιότητα την προστασία και την διαφύλαξη του περιβάλλοντος με στόχο τη βιώσιμη ανάπτυξη του. Αυτό συνέβη, καθώς τις προηγούμενες δεκαετίες η βιομηχανική και επιχειρηματική ανάπτυξη χρησιμοποιούσε μεθόδους και τεχνικές βλαβερές για το περιβάλλον, απουσία της εξελιγμένης οικολογικής τεχνολογίας. Όσο περνούν, λοιπόν τα χρόνια και βλέποντας τις επιπτώσεις της έντονης βιομηχανικής δραστηριότητας στο φυσικό περιβάλλον, οι Κυβερνήσεις, οι Φορείς και οι Περιβαλλοντικοί οργανισμοί άρχισαν τις προτάσεις και τις δράσεις με στόχο τη βελτίωση της κατάστασης, συντονισμένα, σε παγκόσμιο επίπεδο.
Ένας από τους κύριους τομείς επιρροής στο περιβάλλον, είναι αυτός της αεροπορικής βιομηχανίας. «Σύμφωνα με έρευνες, οι αερομεταφορές συμβάλλουν 2-3% στην εκπομπή παγκόσμιων ρύπων όσες δηλαδή και τα αυτοκίνητα, τα φορτηγά και οι μηχανές. Η διαφορά των δύο κλάδων έγκειται στο γεγονός ότι για το δεύτερο έχουν βρεθεί λύσεις, οι οποίες έχουν ήδη εφαρμογή.» ( Βλέπε: https://www.europeanbusiness.gr/page.asp?pid=6089 Ζοπουνίδης Δημήτρης ).
Παρακάτω, λοιπόν θα αναλυθεί η δράση των δύο κύριων βιομηχανιών αεροσκαφών της Γαλλικής – Ευρωπαϊκής Airbus και της Αμερικανικής Boeing, οπού συνεργάζεται με την NASA.
2. Boeing:
Πρόγραμμα «Boeing ecoDemonstrator»
Η αμερικανική πολυεθνική κατασκευάστρια αεροσκαφών θέλοντας να συμβάλλει στην προσπάθεια αυτή, λάνσαρε το πρόγραμμα ecoDemonstrator. Το πρόγραμμά της , επιταχύνει την καινοτομία, με πολλά υποσχόμενες περιβαλλοντικές τεχνολογίες αεροδιαστημικής. Η δοκιμή τους στον αέρα έχει στόχο την επίλυση πραγματικών προκλήσεων για τις αεροπορικές εταιρείες, τους επιβάτες και το περιβάλλον. Ένα διαφορετικό αεροπλάνο χρησιμοποιείται κάθε χρόνο για τις δοκιμές και για την αξιολόγηση των εργασιών, που βελτιώνουν ολόκληρο το αεροπορικό οικοσύστημα. Το πρόγραμμα αφορά τις τεχνολογίες που:
· βελτιώνουν την ασφάλεια,
· μειώνουν τη χρήση καυσίμων,
· μειώνουν τις εκπομπές ρύπων και το θόρυβο εντός θαλάμου επιβατών,
· τις παροχές – ανέσεις εντός καμπίνας που κάνουν την πτήση πιο ευχάριστη για τους επιβάτες,
· τις λειτουργίες πτήσης, όπως έξυπνα μαγειρεία ( on – board εξυπηρέτηση ) τα καθίσματα και τις τουαλέτες που αυξάνουν την αξιοπιστία των αεροπορικών εταιρειών και την αποδοτικότητα των στόλων και πληρώματα, προσφέροντας αξία για τον πελάτη - ταξιδιώτη.
2.1 Λιγότερος θόρυβος αεροδρομίου
Οι δοκιμαστικές πτήσεις περιλαμβάνουν πάνω από 200 μικρόφωνα συνδεδεμένα στο αεροπλάνο και σχεδόν 1.000 στο έδαφος, τα οποία θα επιτρέψουν στην Boeing και τη NASA να βελτιώσουν τις δυνατότητες πρόβλεψης θορύβου, να επικυρώσουν τρόπους για τους πιλότους να μειώσουν το θόρυβο και να σχεδιαστούν μελλοντικά σχέδια αεροσκαφών που θα εκπέμπουν λιγότερο θόρυβο.
2.2 Βιώσιμα καύσιμα
Κάθε πτήση με ecoDemonstrator εκτελείται με έως και το 50% βιώσιμων αεροπορικών καυσίμων.
2.3 Υψηλή απόδοση στη διάρκεια της πτήσης
Δύο δοκιμαστικές πτήσεις χρησιμοποιούν ψηφιακές τεχνικές που φέρνουν σε επικοινωνία ταυτόχρονα πιλότους και ελεγκτές εναέριας κυκλοφορίας ( ATC ) για τη βελτίωση της ασφάλειας, τη βελτιστοποίηση της απόδοσης της πτήσης και τη μείωση των εκπομπών ρύπων CO2.
2.4 Αποτελεσματική – on time – άφιξη
Ένα εργαλείο διαχείρισης χρονικής άφιξης δοκιμάζεται ως μέρος του έργου αύξησης της αποδοτικότητας της κυκλοφορίας στον εναέριο χώρο, για περαιτέρω μείωση των εκπομπών CO2.
2.5 Τροχός προσγείωσης με λιγότερο θόρυβο
Στο πρόγραμμα λαμβάνουν μέρος και τα κύρια εργαλεία προσγείωσης που έχουν τροποποιηθεί από τα συστήματα προσγείωσης Safran, για τη μείωση του θορύβου
2.6 Καθοριστικός ο ρόλος της συνεργασίας Boeing – NASA – Etihad Airways
Η συνεργασία με τους βιομηχανικούς εταίρους του χώρου της αεροπορικής βιομηχανίας είναι θεμελιώδης στο πρόγραμμα ecoDemonstrator για την υποστήριξη της συνεχούς εξέλιξης των νέων ιδεών και της προώθησης της αεροδιαστημικής προόδου. Η Boeing για την εφαρμογή των εργασιών, συνεργάζεται με την Etihad Airways στο πρόγραμμα που αφορά το 2020 και χρησιμοποιεί ένα από τα νέα 787-10 Dreamliner της για να δοκιμάσει έργα που μπορούν να μειώσουν τις εκπομπές και το θόρυβο. Αυτή η συνεργασία βασίζεται σε μια στρατηγική συμμαχία αειφορίας μεταξύ της αμερικάνικης κατασκευάστριας και Etihad που ξεκίνησε το φθινόπωρο του 2019.
Άλλοι βασικοί εταίροι στο πρόγραμμα 2020 είναι η NASA με τα συστήματά της και η Safran Landing Systems.
Παράλληλα, τα προηγούμενα χρόνια είχαν συμμετάσχει στο πρόγραμμα οι εξής αεροπορικές, με τα αντίστοιχα αεροσκάφη:
· 2012: American Airlines – Boeing 737
· 2014: Boeing – Boeing 787 Dreamliner
· 2015: Stifel – Boeing 757
· 2016: Embraer – Embraer E170
· 2018: FedEx – Freighter 777
· 2019: Boeing – Boeing 777
3. Airbus: «Πρόγραμμα «ZEROe»
Η Γαλλική βιομηχανία κατασκευής αεροσκαφών αποκάλυψε τρεις ιδέες για τα πρώτα τρία εμπορικά αεροσκάφη μηδενικών εκπομπών ρύπων παγκοσμίως, που θα μπορούσαν να τεθούν σε επιχειρησιακή λειτουργία έως το 2035. Αυτές οι ιδέες αντιπροσωπεύουν καθεμία διαφορετική προσέγγιση για την επίτευξη πτήσης μηδενικών εκπομπών, εξερευνώντας διάφορες τεχνικές και αεροδυναμικούς σχεδιασμούς προκειμένου να υποστηρίξει τη φιλοδοξία της πρωτοπόρας στην απόρριψη των ρύπων σε ολόκληρη την αεροπορική βιομηχανία.
Η βασική ιδέα, βασίζεται στη χρήση υδρογόνου ( hydrogen ) ως κύρια πηγή ενέργειας καθώς πιστεύει ότι εκεί βρίσκεται η λύση για τη βελτίωση των αεροσκαφών και την απεμπλοκή από τους βλαβερούς ρύπους. Επιπλέον, πιστεύει πως είναι πιθανό να είναι μια λύση τόσο για το χώρο των αερομεταφορών, όσο και σε πολλούς άλλους τομείς για την επίτευξη των στόχων τους ως προς το κλίμα.
«Αυτή είναι μια ιστορική στιγμή για τον τομέα της εμπορικής αεροπορίας στο σύνολό του και σκοπεύουμε να διαδραματίσουμε ηγετικό ρόλο στην πιο σημαντική μετάβαση που έχει δει ποτέ αυτή η βιομηχανία. Οι έννοιες που παρουσιάζουμε σήμερα προσφέρουν στον κόσμο μια ματιά της φιλοδοξίας μας για ένα τολμηρό όραμα για το μέλλον της πτήσης μηδενικών εκπομπών », δήλωσε ο Guillaume Faury, Διευθύνων Σύμβουλος της Airbus. «Πιστεύω ακράδαντα ότι η χρήση υδρογόνου - τόσο σε συνθετικά καύσιμα όσο και ως κύρια πηγή ενέργειας για εμπορικά αεροσκάφη - έχει τη δυνατότητα να μειώσει σημαντικά τις επιπτώσεις της αεροπορίας στο κλίμα."
Τα τρία concept για το πρώτα εμπορικά αεροσκάφη μηδενικών εκπομπών CO2 με περιβαλλοντική ουδετερότητα είναι τα εξής:
1. Ένας αεροσκάφος turbofan (120-200 επιβάτες) με εύρος 2.000+ ναυτικών μιλίων, ικανό να εκτελεί διατλαντικά δρομολόγια.
Ο σχεδιασμός του, είναι να τροφοδοτείται από έναν τροποποιημένο κινητήρα αεροστροβίλων που λειτουργεί με υδρογόνο και όχι με κηροζίνη, μέσω καύσης. Το υγρό υδρογόνο θα αποθηκεύεται και θα διανέμεται μέσω δεξαμενών που βρίσκονται πίσω από το διάφραγμα πίεσης.
2. Ένας αεροσκάφος turboprop (έως 100 επιβάτες) που χρησιμοποιεί κινητήρα turboprop, όπως είναι και ο σχεδιασμός του, αντί για turbofan και τροφοδοτείται επίσης από καύση υδρογόνου σε τροποποιημένους κινητήρες αεροστροβίλων, οι οποίοι θα μπορούσαν να ταξιδεύουν περισσότερα από 1.000 ναυτικά μίλια, καθιστώντας την τέλεια επιλογή για σύντομες αποστάσεις ( short- haul ).
3. Το τελευταίο αεροσκάφος είναι καινοτόμο και πρωτοπόρο για τον τομέα της εμπορικής αεροπορίας, ένας σχεδιασμός «συνδυασμού πτερυγίων (έως 200 επιβάτες) στην οποία τα φτερά συγχωνεύονται με το κύριο σώμα του αεροσκάφους με μια σειρά παρόμοια με αυτήν του turbofan concept. Η εξαιρετικά ευρεία άτρακτος ανοίγει πολλές επιλογές για αποθήκευση και διανομή υδρογόνου και για τη διάταξη της καμπίνας.
Η Airbus εκτιμά ότι το υδρογόνο έχει τη δυνατότητα να μειώσει τις εκπομπές CO2 της αεροπορίας έως και 50%. Παράλληλα, στο διάστημα 2026-2028 αναμένεται να παρουσιάσει τα πρώτα αποτελέσματα του προγράμματος, με το πρώτο εμπορικό αεροσκάφος να αναμένεται μέχρι το 2035.
4. «Πράσινο» προβλέπεται το μέλλον της αεροπορικής βιομηχανίας
Παρατηρείται λοιπόν, ότι όλο και περισσότερες κατασκευάστριες εταιρείες στρέφονται προς τη χρήση μεθόδων και τεχνικών που προωθούν την προστασία του περιβάλλοντος. Υπάρχουν βεβαίως, πολλά ακόμη παραδείγματα αερομεταφορέων και οργανισμών σχετικών με την αεροπορία, οι οποίοι έχουν προβεί και αυτοί σε σχεδίαση προγραμμάτων και δράσεων που δίνουν αξία στο περιβάλλον. Άλλωστε, αυτό είναι που πρέπει να μας αφορά σε όλους τους τομείς, αφού χωρίς τη βιωσιμότητα του φυσικού χώρου δράσης του ανθρώπου, το μέλλον δυσχεραίνει.
*Φοιτητής, Τμήμα Οργάνωσης και Διοίκησης Επιχειρήσεων, Πανεπιστήμιο Μακεδονίας
