του Γιάννη Ελαφρού
Σημαντικά βήματα στον ψηφιακό μετασχηματισμό πραγματοποίησαν οι περισσότερες ελληνικές επιχειρήσεις με δραστηριότητες έρευνας και ανάπτυξης (Ε&Α) την περίοδο της πανδημίας. Προσπαθώντας να αντεπεξέλθουν και να υπερβούν θετικά τις νέες δυσκολίες από τα πολύμηνα lockdowns, πολλές επιχειρήσεις επιτάχυναν την ανάπτυξη ψηφιακών λειτουργιών και υιοθέτησαν νέες ψηφιακές εφαρμογές με αναπτυξιακό χαρακτήρα. Το 2020 αποτέλεσε μία καταλυτική χρονιά για τον ταχύτατο ψηφιακό μετασχηματισμό των ελληνικών επιχειρήσεων.
Πρόκειται για συμπέρασμα μεγάλης έρευνας του Εθνικού Κέντρου Τεκμηρίωσης, που διεξήχθη στα τέλη του 2020 σε 631 επιχειρήσεις πανελλαδικά (το 60% με έδρα την Αττική). Το 82% των εταιρειών απάντησε στα ερωτηματολόγια πως δίνει έμφαση στον ψηφιακό μετασχηματισμό, αξιολογώντας τον ως πολύ σημαντική ή σημαντική συνεχή αναπτυξιακή στρατηγική. Επίσης, η ενίσχυση των ψηφιακών δεξιοτήτων του προσωπικού αποτελεί πολύ σημαντική ή σημαντική προτεραιότητα για το 84% των επιχειρήσεων (43% και 41% αντίστοιχα). Οπως και η συνεχής βελτίωση και ανάπτυξη αγαθών ή υπηρεσιών (41% των επιχειρήσεων). Ακόμη, ενισχυμένη καταγράφεται η τάση προς πιο προηγμένες τεχνολογίες στους τομείς της κυβερνοασφάλειας (37%) και του υπολογιστικού νέφους (36%).
Επιπλέον, το 40% των επιχειρήσεων που έλαβαν μέρος στην έρευνα θεωρεί ως πολύ σημαντική πρακτική για την επέκτασή τους σε νέες αγορές τη λειτουργία ιστότοπου, ενώ το 34% των επιχειρήσεων υπογραμμίζει την αλληλεπίδραση με τους πελάτες μέσω ζωντανών συζητήσεων και κοινωνικών δικτύων, όπως και την ενίσχυση των ψηφιακών καναλιών επικοινωνίας (social media, apps, κ.ά.) με σκοπό τη συνεχή βελτίωση της επικοινωνίας με τους πελάτες τους (27%).
«Σημαντικό είναι το γεγονός ότι η πλειονότητα των επιχειρήσεων υιοθέτησε κυρίως στρατηγικές με αναπτυξιακό χαρακτήρα και αποτύπωμα για την αντιμετώπιση της κρίσης που προκάλεσε η πανδημία. Η υιοθέτηση ψηφιακών πρακτικών επιταχύνθηκε και ο ψηφιακός μετασχηματισμός ενισχύθηκε, αποτελώντας πλέον κεντρική επιχειρηματική στρατηγική για τη μελλοντική τους ανάπτυξη σε οκτώ στις δέκα επιχειρήσεις», σημειώνει η δρ Εύη Σαχίνη, διευθύντρια του ΕΚΤ, που είχε την επιστημονική επίβλεψη της έρευνας.
Οι δυσκολίες
Η πανδημία της COVID-19, όπως κατέδειξε η έρευνα, επηρέασε σε μικρότερο ή μεγαλύτερο βαθμό την επιχειρηματική δραστηριότητα του 90% των επιχειρήσεων που υλοποιούν δραστηριότητες Ε&Α στη χώρα μας. Μία βασική δυσκολία προήλθε από τις αναγκαστικές απουσίες του προσωπικού λόγω παιδικής μέριμνας (στο 55% των επιχειρήσεων) ή επειδή ανήκε στις ευπαθείς ομάδες πληθυσμού (46%). Σημαντικό πρόβλημα ήταν οι καθυστερήσεις στις εισπράξεις από πελάτες (52% των επιχειρήσεων), καθώς και οι αυξημένες διοικητικές υποχρεώσεις (διοικητική συμφόρηση 41%). Επιπλέον, υπήρξε μείωση των πωλήσεων, ειδικά σε όσες αφορούσαν πωλήσεις σε άλλες επιχειρήσεις (Β2Β). Συγκεκριμένα, μειωμένες εγχώριες πωλήσεις σε επιχειρήσεις παρουσίασε το 50% των ερωτηθέντων, έναντι του 42% που είχε μειωμένες εξαγωγές σε επιχειρήσεις. Αντίστοιχα, μειωμένες εγχώριες πωλήσεις σε καταναλωτές παρουσίασε το 38% των επιχειρήσεων και μειωμένες εξαγωγές σε καταναλωτές το 27%. Από την άλλη, περιορισμένα ήταν τα προβλήματα ως προς τη δυνατότητα αγοράς πρώτων υλών, με τις δυσκολίες να επικεντρώνονται κυρίως στις εισαγωγές. Προβλήματα εμφανίστηκαν ακόμη με τις μειωμένες υπηρεσίες logistics (29% των επιχειρήσεων) καθώς και με τις υφιστάμενες ψηφιακές υποδομές (25%).
Ως κύριες στρατηγικές απάντησης στην πίεση της πανδημίας σχεδόν 9 στις 10 επιχειρήσεις υιοθέτησαν μεθόδους τηλεργασίας, 6 στις 10 έδωσαν ιδιαίτερη έμφαση στον ψηφιακό τους μετασχηματισμό και σχεδόν 3 στις 10 επιχειρήσεις άλλαξαν το επιχειρησιακό τους μοντέλο, προχωρώντας στην παραγωγή αγαθών ή υπηρεσιών προσαρμοσμένων στις νέες συνθήκες (33%) ή και εντελώς νέων (30%).
Οι επιχειρήσεις εκτιμούν ότι πολλές από τις νέες ψηφιακές διαδικασίες που χρησιμοποίησαν για την απρόσκοπτη λειτουργία τους το 2020 θα παραμείνουν και μετά την πανδημία, με κυριότερες την υιοθέτηση (ή ενίσχυση) ψηφιακών μέσων επικοινωνίας (84%), την υιοθέτηση της τηλεργασίας (60%) και την αυτοματοποίηση των διαδικασιών λήψης αποφάσεων (44%). Το 82% δηλώνει ότι σκοπεύει να δώσει έμφαση στον ψηφιακό μετασχηματισμό, με τη συνεχή βελτίωση και ανάπτυξη αγαθών ή υπηρεσιών (41% των επιχειρήσεων), την αναδιοργάνωση των διαδικασιών της επιχείρησης (συστήματα τύπου ERP) για το 32%, την ενίσχυση της εφοδιαστικής αλυσίδας, των παραδόσεων και της διανομής (27%) και την εγκατάσταση ή ανάπτυξη συστημάτων «διαχείρισης πελατών» (CRM) για το 26% των επιχειρήσεων που έλαβαν μέρος στην έρευνα.
Το Εθνικό Κέντρο Τεκμηρίωσης εξέτασε και τον βαθμό επιτάχυνσης του ψηφιακού μετασχηματισμού των επιχειρήσεων το 2020, παρουσιάζοντας συγκριτικά στοιχεία για τις επιχειρήσεις που συμμετείχαν στην παρούσα έρευνα με την προηγούμενη που είχε πραγματοποιήσει για την περίοδο 2016-2018. Αξιοσημείωτο είναι το πολύ αυξημένο ποσοστό της χρήσης ψηφιακών καναλιών για την ενίσχυση της επικοινωνίας και της ανταλλαγής ιδεών μεταξύ του προσωπικού της επιχείρησης την περίοδο της πανδημίας (48%), σε σχέση με την τριετία 2016-2018 (38%). Πολύ αυξημένο είναι επίσης το ποσοστό των επιχειρήσεων (33%) που κατά το 2020 θεωρούν πολύ σημαντική πρακτική για την πρόσβαση στις αγορές την αλληλεπίδραση με τους πελάτες μέσω ψηφιακών καναλιών επικοινωνίας, με το αντίστοιχο ποσοστό κατά την τριετία 2016-2018 να είναι 20%.
*πρώτη δημοσίευση: www.kathimerini.gr
