του Λάμπρου Γ. Ροϊλού*
«Αυτό που πέτυχα με τη φιλοσοφία, ήταν να κάνω με τη θέλησή μου αυτά που οι άλλοι τα κάνουν επειδή φοβούνται τους νόμους». (Αριστοτέλης).
Αν όμως φοβάσαι τις συνέπειες μιας ενέργειας (εδώ εμβολιασμού) που σε εκφοβίζουν οι νόμοι για να πράξεις, το δίλημμα για τον εξαναγκαζόμενο γίνεται απάνθρωπο, με άλλα λόγια τον απαξιώνει σαν άνθρωπο και ακυρώνει τα (ανθρώπινα) ατομικά δικαιώματα του, που υποτίθεται ότι κάθε δημοκρατία προστατεύει και προασπίζει από εξωγενείς παράγοντες.
Ιδιαίτερα αν ο φόβος δεν προκύπτει από κάποια θεωρία συνομωσίας «ψεκασμένων», αλλά οφείλεται σε βάσιμους επιστημονικούς «φόβους»/αμφιβολίες οι οποίες είναι συνυφασμένες πάντοτε με την αντιμετώπιση πρωτόγνωρων κινδύνων από επιδημίες/πανδημίες. Πόσες φορές δεν ακούσαμε τους καθηγητές λοιμωξιολόγους /ιατρούς/ ερευνητές ειδικούς επιστήμονες να μας λένε για την covid19 ότι δεν γνωρίζουν πράγματα που έχουν να κάνουν με την εξέλιξη της, τους τρόπους αντιμετώπισης της, τις μεταλλάξεις της και άλλα πολλά; Ενδεικτικά, χαρακτηριστική είναι η τοποθέτηση της καθηγήτριας ιολογίας στο πανεπιστήμιο Ροκφέλερ της Ν. Υόρκης Θ.Χατζηιωάννου για τους εμβολιασμούς: «Δεν γνωρίζουμε και κανείς δεν μπορεί να απαντήσει με σιγουριά πόσο θα διατηρηθεί η ανοσία τους... Μαθαίνουμε πράγματα τα οποία δεν τα ξέραμε μέχρι τώρα και υπάρχουν φυσικά και πάρα πολλά άγνωστα..»(31/5/21 Καθημερινή. ) Ο διευθυντής του εργαστηρίου Ρετροϊκής Ανοσολογίας F.Crick και καθηγητής στο ImperialClollege δήλωνε ότι: «Ποτέ πριν, με κανένα άλλο εμβόλιο δεν έχουμε εμβολιάσει τόσους πολλούς ανθρώπους σε τόσο λίγο χρόνο. Επιπλέον, δοκιμάζουμε νέες τεχνολογίες εμβολίων. Αναμένεται, λοιπόν, να αποκτήσουμε νέες γνώσεις σχετικά με τον εμβολιασμό, την αποτελεσματικότητα του και τους κινδύνους του.» (30/5/21 Καθημερινή).
Η μελέτη/ ενημέρωση του Π.Ο.Υ. (παγκόσμιου οργανισμού υγείας) με τίτλο «Covid 19 και υποχρεωτικός εμβολιασμός: Ηθικές εκτιμήσεις και Caveats» (προειδοποιήσεις/ επιφυλάξεις)» της 13ης Απριλίου 2021»χαρακτηρίζει τα εμβόλια για Covid19 «αδειοδοτημένα για επείγοντες λόγους ή/και υπό προϋποθέσεις».
Σε αυτό το πνεύμα ο πρωθυπουργός Κ.Μητσοτάκης διατύπωσε (προ εμβολίων) το εύστοχο σλόγκαν, «το δικό μας εμβόλιο θα είναι το φιλότιμο μας». Με τον εξαναγκασμό όμως σε εμβολιασμό θα ακυρωνόταν αυτή η προτροπή του πρωθυπουργού, αφού δεν μπορεί να εξαναγκαστεί κάποιος να επιδείξει φιλότιμο.
Ακόμη και οι εμβολιασμένοι είναι ευάλωτοι να νοσήσουν, άρα μεταδίδουν τον ιό (υποτίθεται με μειωμένο ιικό φορτίο). Προστατεύονται οι ίδιοι μεν καλύτερα, αλλά το να εξαναγκάσεις ανθρώπους να μπουν σε μια διαδικασία εμβολιασμού που τους θέτει σε κίνδυνο κάποιων άμεσων παρενεργειών ή/και –το σοβαρότερο- απροσδιόριστων ακόμα μακροχρόνιων επιπτώσεων παρά την θέληση τους και ακυρώνοντας το ατομικό τους δικαίωμα να επιλέξουν ή όχι μια ιατρική πράξη στο σώμα τους, έρχεται σε αντίθεση τουλάχιστον με την ηθική και το δημοκρατικό μας πολίτευμα. Η προάσπιση των ατομικών ελευθεριών, και του δημοκρατικού πολιτεύματος μπορεί να δικαιολογήσει ακόμα και την εμπλοκή σε πόλεμο και την θυσία ανθρώπινων ζωών στην προσπάθεια αυτή. Απλά παραδείγματα, το έπος του 1940, ή αντίσταση επί Χούντας και αυτής κατά των δυνάμεων κατοχής στον Β΄παγκόσμιο πόλεμο. Θα τα θυσιάσουμε εμείς στο όνομα ενός απροσδιόριστου ποσοστού επικινδυνότητας που διακρίνει τους εμβολιασμένους από τους μη; Και αν μεν τότε διακυβεύονταν τα συλλογικά ατομικά δικαιώματα,αυτό δεν αναιρεί την ανάγκη προάσπισης από την πολιτεία και του δικαιώματος της μειονότητας, ακόμα και του κάθε ατόμου χωριστά. Άλλωστε ο ίδιος ο όρος το λέει «ΑΤΟΜΙΚΟ δικαίωμα».
Με αυτούς που δεν πρέπει να κάνουν το εμβόλιο: γιατί έχουν νοσήσει πρόσφατα; Τις εγκύους; Τους αλλεργικούς; Τους θρομβοπληγέντας από άλλη εγγενή αιτία; κλπ.Τι θα κάνουμε; Πως θα τους ξεχωρίσουμε;
Νομικές διατάξεις προάσπισης των ατομικών δικαιωμάτων:
Σύμφωνα με τηνγνώμη/μελέτη σχετικά με την ενδεχόμενη υποχρεωτικότητα του εμβολιασμού κατά της νόσου Covid-19 και την ενδεχόμενη υποχρεωτικότητά του Εργαστηρίου Μελέτης Ιατρικού Δικαίου και Βιοηθικής της Νομικής Σχολής του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης:
«Σήμερα υπάρχουν διεθνή και εθνικά νομοθετικά κείμενα, που επιβάλλουν κανόνες σχετικά με την άσκηση κάθε ιατρικής πράξης, όπως η Ευρωπαϊκή Σύμβαση για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου (ΕΣΔΑ)και τη Βιοϊατρική, η γνωστή ως Σύμβαση του Οβιέδο, που κυρώθηκε με τον ν. 2619/1998, καθώς και ο Κώδικας Ιατρικής Δεοντολογίας (ν. 3418/2005).Πρώτος κανόνας, που προκύπτει από το άρθρο 5 της Σύμβασης του Οβιέδο, είναι η κατοχύρωση της αυτονομίας του προσώπου και ο σεβασμός της ακεραιότητάς του, γεγονός που σημαίνει ότι η φυσική επέμβαση στο σώμα ενός προσώπου είναι επιτρεπτή μόνο με τη συναίνεσή του και μάλιστα μόνο μετά από πλήρη σχετική ενημέρωσή του. Το ίδιο προκύπτει και από το άρθρο 2 του Συντάγματος, που προστατεύει την αξία και την αξιοπρέπεια του προσώπου, αλλά και από το άρθρο 3 του Χάρτη Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης, από το οποίο συνάγεται ότι η συναίνεση του ατόμου για μια ιατρική πράξη επάνω του αποτελεί έκφραση του δικαιώματος αυτοπροσδιορισμού του. Μάλιστα, κατά την Διεθνή Αμνηστία, κάθε επέμβαση στο σώμα του ανθρώπου χωρίς τη θέλησή του αποτελεί βασανιστήριο.Άρα, η υποχρεωτικότητα με φυσικό εξαναγκασμό είναι πράξη παράνομη και αυτό είναι ένα πρώτο - και αναμφισβήτητο - συμπέρασμα.»
«Κατά συνέπεια, το ζήτημα της υποχρεωτικότητας του εμβολιασμού στην ουσία αφορά τις έννομες συνέπειες της άρνησης εμβολιασμού.»
Ο κος Τσούκαλοςγ.γ. του ιατρικού Συλλόγου Αθηνών εξέφρασε την άποψη ότι ο υποχρεωτικός εμβολιασμός αποτελεί απλή παρέμβαση στο ατομικό δικαίωμα και όχι παραβίαση του. Φρονούμε ότι οι κατ’ οίκον περιορισμοί, το κλείσιμο οικονομικών δραστηριοτήτων, οι μάσκες και η τήρηση των λοιπών μέτρων, αποτελούν απλές, προσωρινού χαρακτήρα παρεμβάσεις. Αλλά η επέμβαση στο ανθρώπινο σώμα με κίνδυνο τόσο άμεσων παρενεργειών, όσο και αγνώστων ακόμα μακροχρόνιων τέτοιων, λόγω πρωτόγνωρων τεχνικών παρασκευής εμβολίων, αποτελούν σαφή παραβίαση του σχετικού ατομικού δικαιώματος.
Τότε αυτούς που παραβιάζουν καθημερινά τα μέτρα προφύλαξης; Αυτούς που λαβαίνουν μέρος σε κορωνοπάρτυ, και οι αρχές τους κοιτάζουν αμήχανα; Τι πρέπει να τους κάνουμε; Να τους στείλουμε στο απόσπασμα; Θα δημιουργήσουμε στην χώρα ένα καθεστώς εκβιασμού, όπου το κράτος ή ο ιδιωτικός τομέας θα εκβιάζει υπαλλήλους να εμβολιαστούν αλλοιώς θα χάσουν την δουλειά τους, ή θα υποστούν την δείνα συνέπεια; Θα διχάσουμε την κοινωνία; και θα την εξωθήσουμε σε οιονεί ρατσιστικές συμπεριφορές;Χαρακτηριστικός, ο απαράδεκτος για ιατρόκαθηγητή του ΕΚΠΑ προσδιορισμός ανεμβολίαστων συναδέλφων του σαν: «Τρελαμένους», «Ψεκασμένου; Και «Αντιεμβολιαστές».!!!
Σήμερα, η λέξη ρατσισμός χρησιμοποιείται για να περιγράψει τις πράξεις μιας ομάδας ανθρώπων εναντίον μίας άλλης ομάδας. Έτσι, ρατσιστές δεν είναι μόνο αυτοί που υποστηρίζουν την διαφορετικότητα των φυλών θεωρώντας μία συγκεκριμένη ομοιογενή ομάδα ανθρώπων ως ανώτερη. Σαν ρατσισμός θεωρείται και η παραβίαση του θεμελιώδους δικαιώματος του ανθρώπου στην ισότητα στους τομείς της εργασίας, της πολιτικής, της οικονομίας και άλλων παραγόντων της καθημερινότητας.
Να προσθέσουμε στα πιο πάνω τα λοιπά σχετικά άρθρα της ΕΣΔΑ: το άρθρο 2 για τον μη περιορισμό της ελευθερίας εκδηλώσεως θρησκείας ή πεποιθήσεων…πέραν των αναγκαίων μέτρων. Το άρθρο 14 της ΕΣΔΑγια την «απαγόρευση διακρίσεωνστην χρήση των δικαιωμάτων και ελευθεριών της Σύμβασης, ασχέτως φύλου, φυλλής, πολιτικών πεποιθήσεων…ή άλλης καταστάσεως». Ενώ το άρθρο 15 προβλέπει ότι : «σε περίπτωση πολέμου ή δημόσιου κινδύνου» μπορεί το συμβαλλόμενο κράτος να λάβει μέτρα κατά παράβασιν των υποχρεώσεων της συμβάσεως «εν τω απαιτουμένω υπό της καταστάσεως απολύτως αναγκαίωορίω…». Ουσιαστικά οι πιο πάνω προβλέψεις είναι στο πνεύμα και παράλληλες με το άρθρο 25 πργρ. 1 του Συντάγματος περί της αρχής της αναλογικότητας.
Και αν μέσα στα επόμενα λίγα χρόνια αποδειχθούν δυσάρεστες συνέπειες στην υγεία των εμβολιασμένων;
Το ΣτΕ με την απόφαση του 622/2021Α΄τμ. έκρινε ότι μπορεί να ζητηθούν αποζημιώσεις, ακόμα και για ένα υποχρεωτικό παιδικό κλασικό τριπλό εμβόλιο (ιλαράς, παρωτίτιδας και ερυθράς) από την οποία παιδί παρουσίασε παρεγκεφαλίτιδα σαν παρενέργεια. Κρίθηκε ότι το κράτος αν και είχε λάβει όλα τα μέτρα εν τούτοις, αφού ο παθών αναλαμβάνει ένα σπάνιο κίνδυνο στο όνομα της αλληλεγγύης με την κοινωνία, το ίδιο αυτό κράτος ως κοινότητα αλληλεγγύης οφείλει στο όνομα της «εγγυητικής του ευθύνης» να αποζημιώσει. (Σύμφωνα με τα άρθρα 4, 5 και 25 του Συντάγματος).
Το κράτος και οι κρατούντες μπορεί να βρεθούν αντιμέτωποι με δυσθεόρατες αποζημιώσεις, ακόμη και με ποινικές ευθύνες. Γιατί άλλο είναι οικειοθελώς να έχει εμβολιαστεί κάποιος, και τελείως διαφορετικό θα είναι να έχει εξαναγκαστεί/εκβιαστεί σε εμβολιασμό. Θα κλονιστεί ανεπανόρθωτα η εμπιστοσύνη στους κυβερνώντες και θα δοθούν ερείσματα στους λαϊκιστές.
Το θέμα του υποχρεωτικού εμβολιασμού, εν όψει της πανδημίας της νόσου Covid-19, προβλέπεται στον v. 4675/2020 (ΦΕΚ 54Α/11.3.2020): «Σε περιπτώσεις εμφάνισης κινδύνου διάδοσης μεταδοτικού νοσήματος, που ενδέχεται να έχει σοβαρές επιπτώσεις στη δημόσια υγεία, μπορεί να επιβάλλεται, με απόφαση του Υπουργού Υγείας μετά από γνώμη της ΕΕΔΥ (Επιτροπή Εμπειρογνωμόνων Δημόσιας Υγείας), υποχρεωτικότητα του εμβολιασμού με σκοπό την αποτροπή της διάδοσης της νόσου.
Το ηθικό είναι νόμιμο, αλλά το νόμιμο δεν είναι πάντα ηθικό.
*Συντ. δικηγόρος παρ’ Αρείω Πάγω-συγγραφέας-ερευνητής
