των Κωνσταντίνου Ζοπουνίδη, Αιμίλιου Γαλαριώτη και Μαριάννας Εσκαντάρ*
Το άρθρο αυτό αναφέρεται σε δύο συνεντεύξεις που έδωσαν στο περιοδικό L’ Express οι Sebastien Bazin, CEO του συγκροτήματος Hotelier Accor και ο Jean-Christophe Fromantin , δήμαρχος του Neuilly, σχετικά με την άσκηση εφαρμογής της απόφασης έναντι της επιδημίας του Covid-19 ( L’ Express, Idees, 22 Juillet 2021, p. 66-67).
Η απόφαση και κυρίως η λήψη αποφάσεων αποτελεί κυρίαρχη έννοια στον κόσμο των επιχειρήσεων αλλά και του κράτους ως οργανισμού πολιτικών επιλογών.
Από τις εκδόσεις Κλειδάριθμος κυκλοφορεί και το βιβλίο “Η απόφαση”, σε μετάφραση δική μας, από τις εκδόσεις Presses Universitaires de Lyon και σε επιμέλεια του καθηγητή Bernard Roy (βλ. Κ. Ζοπουνίδης, η Απόφαση, γνωστικά αντικείμενα και παράγοντες, εκδ. Κλειδάριθμος, 2021).
Ακόμη, έχουν δημοσιευθεί τα ακόλουθα δύο άρθρα.
· Κ. Ζοπουνίδης, Πώς παίρνεται μια απόφαση υπό καθεστώς κρίσης, Νευτεμπορική, 30/08/2020.
· Κ. Ζοπουνίδης, Η τέχνη της απόφασης σε περίοδο κρίσης, Ναυτεμπορική, 18/10/2020.
Έλλειψη αντίληψης
Σύμφωνα με το δήμαρχο του Neuilly, η πανδημία έφερε στο φως πολλές ελλείψεις της αντίληψης. Πρώτον, εκτός από μερικές εξαιρέσεις, ήταν περίπλοκο να προβλεφθεί η άφιξη ενός ιού και η παγκόσμια εξάπλωσή του. Στη συνέχεια, κατά τη διαχείριση της κρίσης, εκφράσθηκε η λύπη για την έλλειψη προμήθειας βασικών μέσων, γεγονός που θέτει το ζήτημα της μετεγκατάστασης ορισμένου αριθμού δραστηριοτήτων ή της σύστασης στρατηγικών αποθεμάτων. Τρίτη έλλειψη: παρατηρήθηκε όλη η δυσκινησία των δημόσιων υπηρεσιών, η οποία ανάγκασε τον καθένα να προσπαθεί να δράσει όπως μπορεί. Τέταρτον, υπήρχε προφανώς έλλειψη προετοιμασίας για μια συντονισμένη απάντηση μεταξύ διαφόρων παραγόντων. Επίσης, αναγνωρίζεται η μεγάλη δυσκολία να δούμε τον κόσμο στην περίοδο μετά την κρίση. Μπορεί να υπάρχει ενθουσιασμός που η μεγέθυνση θα προσεγγίσει το 6% το 2021, αλλά θα υπάρχει μια ανησυχητική κατάσταση, χωρίς δημοσιονομική μόχλευση και με ρεκόρ χρέους και ελλείματος.
Ο διευθύνων σύμβουλος του ομίλου hotelier Accor, αναφέρθηκε σε επιχειρήσεις και απάντησε ότι δεν είχαν την επιλογή παρά να προσαρμοστούν στην κρίση. Για να μπορέσουν να λειτουργήσουν, να προστατεύσουν τους εργαζόμενους τους και να μην εισέλθουν σε δύσκολους ατραπούς. Επίσης, ανέφερε ότι ο ιδιωτικός τομέας δεν εισακούστηκε όπως θα έπρεπε από τις κρατικές υπηρεσίες. Με βάση τα παραπάνω, είναι δύσκολο να γίνει διαχειρίσιμη μια τέτοια κατάσταση και ακόμη είναι πολύ νωρίς να προκύψει ο ισολογισμός αυτής της κρίσης.
Πρόβλεψη για μελλοντικές κρίσεις
Στην πραγματικότητα, είναι πολύ δύσκολο για τις δημόσιες αρχές να έχουν δεκάδες σχέδια που προβλέπουν χιλιάδες κινδύνους (J.C. Fromantin). Υπάρχουν, παρόλα αυτά, ορισμένοι μηχανισμοί που παρέχουν πρωτόκολλα δράσης σε περίπτωση πλημμύρας ή τρομοκρατικής επίθεσης. Το πρόβλημα συνδέεται με την πολυπλοκότητα της οργάνωσης του κράτους, με τη διασπορά των μέσων δράσης και με τη σύγχυση στη λήψη αποφάσεων.
Για τον S. Bazin, υπάρχει μια μεγάλη διαφορά μεταξύ του δημόσιου και του ιδιωτικού κόσμου. Στον ιδιωτικό τομέα, όταν ξεσπάσει μια κρίση, δεν υπάρχει αμφιβολία για τη λήψη αποφάσεων. “Υπάρχει ένας καπετάνιος, έχει τα χέρια του στο τιμόνι, οι ομάδες το γνωρίζουν και κανείς δεν πρόκειται να τον επικρίνει.
Αντίστροφα, είναι εντυπωσιακό να βλέπεις την κακοφωνία που βασιλεύει από την πλευρά της δημόσιας διοίκησης”.
Antoine de Saint Exuperu έλεγε: “όσον αφορά το μέλλον, δεν πρόκειται να το προβλέψουμε, αλλά να το καταστήσουμε δυνατό”. Σε περίπτωση κρίσης, πρέπει να διασφαλιστεί ότι έχουμε δώσει στον εαυτό μας τα μέσα για να ανταποκριθούμε σε αυτή και ότι έχουμε ανοίξει “αρκετές πόρτες και παράθυρα για να μπορέσουμε να βγούμε”. Η κρίση είναι εξ ορισμού αβέβαιη. Όταν διευθύνετε μια επιχείρηση, πρέπει να γνωρίζετε πως να δημιουργείτε ελεύθερους χώρους, το περιθώριο ελιγμών, ανάλογα με το τι μπορεί να συναντήσετε.
Για ένα δημόσιο υπεύθυνο λήψης αποφάσεων, υπάρχουν τόσα πολλά στοιχεία που πρέπει να ληφθούν υπόψη ώστε κάποιος να καταλήξει σε έναν κορεσμό του πολιτικο-διοικητικού χώρου. Σε περιόδους κρίσης, πρέπει να ξέρετε πως να το ξεπεράσετε. Διαφορετικά, υπάρχει ασφυξία με τον κίνδυνο να δημιουργηθεί ένα χάσμα μεταξύ των προσδοκιών των πολιτών που ανυπομονούν για γρήγορες αντιδράσεις και της πραγματικότητας μιας καταστροφικής κατάστασης.
Πρόβλεψη της μετά κρίσης εποχής
Έχουμε αναφερθεί σε πολλά άρθρα στη μετά Covid εποχή. Μερικά από αυτά είναι τα ακόλουθα.
· Κ. Ζοπουνδίης, Ιεραρχική δομή των χωρών στη μετά Covid εποχή, Ναυτεμπορική, Κυριακή 27 Δεκεμβρίου 2020.
· Κ. Ζοπουνίδης, Ο ρόλος του κράτους στη μετά Covid εποχή, Ναυτεμπορική, Κυριακή 24 Ιανουαρίου 2021.
· Κ. Ζοπουνίδης, Μερικές απόψεις για τον κόσμο του μετά, Ναυτεμπορική, Δευτέρα 9 Αυγούστου 2021.
Πρέπει το τοπ μάνατζμεντ να κάνει προβλέψεις πάνω από 18 ή 24 μήνες και όχι πάνω από 6, διαφορετικά υπάρχει κίνδυνος για λάθος στόχο. Το άμεσο μέλλον σε μιας επιχείρηση δεν σημαίνει και πολλά. Από την άλλη πλευρά, υπάρχει μια ακριβή εικόνα που “θέλω να οδηγήσω τον όμιλο το 2026” (S. Bazin). “Αυτό που με ενδιαφέρει είναι να καθορίσω με τους συνεργάτες μου τι θα συμβεί στα επόμενα δύο έως πέντε χρόνια”.
Με βάση αυτή τη φράση, η μεγαλύτερη τύχη σε αυτή την κρίση είναι ότι μπορέσαμε να μοιραστούμε το γεγονός ότι δεν γνωρίζαμε πολλά, επειδή υπήρχαν πολλοί παράγοντες που μας διαφεύγουν: εμβόλια, κλείσιμο συνόρων, Lockdown.
Ο πραγματικός λόγος της κρίσης για το S. Bazin είναι ο θρίαμβος της κοινής λογικής: “έχουμε μάθει να δίνουμε τα κλειδιά σε όσους γνωρίζουν το περιβάλλον πολύ καλύτερα από εμάς”.
*Ακαδημαϊκός, Βασιλική Ακαδημία Οικονομικών & Χρηματοοικονομικών, Βασιλική Ευρωπαϊκή Ακαδημία των Διδακτόρων, Επίτιμος Καθηγητής Ελληνικού Μεσογειακού Πανεπιστημίου, Πολυτεχνείο Κρήτης & Audencia Business School, France και Δρ. Καθηγητής Χρηματοοικονομικής, Αντιπρύτανης Έρευνας, Audencia Business School, France, Πρόεδρος της Γαλλικής Εταιρείας Χρηματοοικονομικής και Υποψήφια Δρ., Μέλος του Εργαστηρίου Financial Engineering, Πολυτεχνείο Κρήτης
