Ενεργειακή «κόλαση» από τις ανατιμήσεις στο ρεύμα και στο αέριο

της Μάχης Τράτσα

Οι πύλες της ενεργειακής... κόλασης στην Ευρώπη έχουν ανοίξει. Οι τιμές φυσικού αερίου και ηλεκτρικής ενέργειας «καλπάζουν» ξεπερνώντας καθημερινά το ένα ρεκόρ μετά το άλλο. Την τελευταία εβδομάδα μάλιστα «απογειώθηκαν» ακόμη και σε χώρες που το ενεργειακό τους μείγμα εξασφάλιζε παραδοσιακά χαμηλές τιμές, όπως για παράδειγμα στη Γαλλία, όπου λόγω βλαβών και συντήρησης σε πυρηνικά της εργοστάσια η χονδρεμπορική τιμή στο ρεύμα εκτοξεύτηκε την Τετάρτη στα 452,94 ευρώ η μεγαβατώρα (MWh). Σε αντίστοιχα επίπεδα κινήθηκαν την ίδια ημέρα και οι τιμές σε Ισπανία και Πορτογαλία (πάνω από τα 460 ευρώ), αλλά και σε Ελβετία, Ρουμανία, Σλοβενία, Κροατία, Σερβία, Ουγγαρία, Βουλγαρία, Γερμανία, Ελλάδα κ.λπ. Στην ανηφορική τους πορεία συνέτεινε η αύξηση κατά τουλάχιστον 20% των τιμών φυσικού αερίου (έφτασαν στα 180 ευρώ/MWh στο hub της Ολλανδίας εξαιτίας της μείωσης των ροών αερίου της ρωσικής Gazprom προς τη Γερμανία), το κύμα ψύχους που επικρατεί στην Κεντρική και στη Βόρεια Ευρώπη και Ο περιορισμός της φθηνής αιολικής ενεργειακής παραγωγής.

Η Ελλάδα

Στην Ελλάδα η χονδρική τιμή ρεύμα τος την Τετάρτη έφτασε τα 415,94 ευρώ, με την ανώτατη τιμή στην οποία έγιναν συναλλαγές στα 542,5 ευρώ/MWh. Εκείνη την ημέρα η χώρα μας έπεσε στην 11η θέση στη λίστα με τις ακριβότερες τιμές στην Ευρώπη, καθώς στις υπόλοιπες χώρες το κόστος ρεύματος είχε εκτιναχθεί. Παρ’ όλα αυτά, η Ελλάδα έχει ήδη αποκτήσει προβάδισμα από τους προηγούμενους μήνες, για να κατακτήσει την πρωτιά για το 2021 με την υψηλότερη μέση ετήσια τιμή ρεύματος, η οποία την Πέμπτη διαμορφώθηκε στα 115,01 ευρώ ανά μεγαβατώρα. Μια «ανάσα» από την πρώτη θέση στην ενεργειακή ακρίβεια για τον φετινό χρόνο βρίσκονται επίσης η Ιταλία, ενώ χαμηλά στην κλίμακα βρίσκονται η Πολωνία με 86,28 ευρώ (η οποία καίει κυρίως κάρβουνο), η Γερμανία με 96,05 ευρώ και η Τσεχία με 99.69 ευρώ. Και η κατάσταση δεν δείχνει να αποκλιμακώνεται, καθώς οι τιμές των προθεσμιακών συμβολαίων (futures) στο φυσικό αέριο το πρώτο τρίμηνο του 2022 ξεπερνούν τα 170 ευρώ/ MW με πρόβλεψη για 125,7 ευρώ/ MW το καλοκαίρι του 2022, εικόνα που αποτυπώνει το... γκρίζο μέλλον και στην ηλεκτροπαραγωγή που εξαρτάται σε ποσοστό άνω του 50% από το αέριο. Παράλληλα, η τιμή του φυσικού αερίου για θέρμανση τείνει να πενταπλασιαστεί στους λογαριασμούς λιανικής των καταναλωτών.

Επιδοτήσεις

Στην Ελλάδα προκειμένου να επιδοτηθούν οι λογαριασμοί ηλεκτρικής ενέργειας των νοικοκυριών έχουν ήδη εκταμιευτεί από το Ταμείο Ενεργειακής Μετάβασης πόροι άνω των 500 εκατ. ευρώ, κονδύλια που προ έρχονται από το «πορτοφόλι» των ρύπων του 2021, στο οποίο είχαν συγκεντρωθεί πάνω από 1 δισ. ευρώ. Το Ταμείο απορροφά το 70% των εσόδων από τις δημοπρασίες δικαιωμάτων εκπομπών ρύπων. Για το επόμενο έτος, σύμφωνα με τις πρώτες εκτιμήσεις του ΔΑΠΕΕΠ, από τις δημοπρασίες θα συγκεντρωθούν περίπου 1,4 δισ. ευρώ, με το 70% αυτών να μπορούν να κατευθυνθούν για τη στήριξη των νοικοκυριών από το «τσουνάμι» του ενεργειακού κόστους.

Την ίδια ώρα, η ενεργειακή κρίση έχει ήδη επηρεάσει και την πραγματική οικονομία, με επιχειρήσεις κολοσσούς να περιορίζουν την παραγωγή τους, όπως οι εταιρείες λιπασμάτων Azomures (βραχίονας του ελβετικού ομίλου Ameropa) στη Ρουμανία και Yara International, η οποία έχει ήδη αναστείλει τη λειτουργία δύο εργοστασίων της στη Νορβηγία. Αλλά και η Nyrstar του ομίλου Trafigura ανακοίνωσε ότι θα σταματήσει την παραγωγή της στο μεταλλουργείο ψευδαργύρου στη Γαλλία.