«Αν κρίνουμε από τα πολιτικά γεγονότα που έλαβαν χώρα στα Βαλκάνια το 2021, αυτή η περιοχή έχει κάθε ευκαιρία να επιστρέψει στο επίκεντρο της παγκόσμιας πολιτικής με νέο τρόπο», επισημαίνει ο Στέβαν Γκάγιτς, σέρβος πολιτικός επιστήμονας και μέλος του Ινστιτούτου Ευρωπαϊκών Σπουδών στο Βελιγράδι, σε συνέντευξή του στο ρωσικό πρακτορείο ειδήσεων Regnum.
Η συμφωνία Ελλάδας – Γαλλίας
Oσον αφορά την έννοια ‘Βαλκάνια’, σε αντίθεση με πολλούς άλλους πολιτικούς επιστήμονες και αναλυτές που κατά κανόνα μιλούν μόνο για τον χώρο της πρώην Γιουγκοσλαβίας, πιστεύω ότι τα Βαλκάνια είναι μια πολύ ευρύτερη έννοια, τονίζει ο Στέβαν Γκάγιτς.
«Επομένως, μου φαίνεται ότι μια από τις πιο σοβαρές διαδικασίες στην περιοχή είναι η υπογραφή στρατιωτικής συμφωνίας μεταξύ Ελλάδας και Γαλλίας.
»Αυτό ουσιαστικά σαμποτάρει το ΝΑΤΟ, καθώς πρόκειται ουσιαστικά για μία συμμαχία κατά της Τουρκίας.
»Από την άλλη πλευρά, το γεγονός ότι η Ελλάδα παρατείνει την άδεια για την ανάπτυξη αμερικανικών στρατιωτικών βάσεων στη χώρα της, εκνευρίζει όχι μόνο την Τουρκία, αλλά και τη Ρωσία.
»Ετσι, έξω από τον μεταγιουγκοσλαβικό χώρο, τα Βαλκάνια γίνονται μια ολοένα και πιο ενδιαφέρουσα και σημαντική περιοχή. Τα γεγονότα στην Ανατολική Μεσόγειο και τη λεκάνη της Μαύρης Θάλασσας αποκτούν κεντρικό ενδιαφέρον λόγω της συμπεριφοράς διαφόρων παραγόντων, κυρίως των προθέσεων του τούρκου προέδρου, Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν», προσθέτει ο σέρβος πολιτικός επιστήμονας.
«Ποιες διαδικασίες ήταν χαρακτηριστικές την απερχόμενη χρονιά για τον μεταγιουγκοσλαβικό χώρο;»
Διακίνηση ναρκωτικών
Τα Βαλκάνια έχουν γίνει προφανώς το κέντρο της διεθνούς διακίνησης ναρκωτικών. Υπάρχει μια σύνδεση μεταξύ της πολιτικής και αυτής της επιχείρησης. Υπάρχει επίσης συγκεκριμένος ρόλος του ΝΑΤΟ σε αυτό, αφού η συμμαχία υποστηρίχθηκε από αρκετούς βαλκανικούς ηγέτες, το περιβάλλον των οποίων συνδέεται με την επιχείρηση ναρκωτικών.
Αλλά στις ίδιες τις Ηνωμένες Πολιτείες, πρόσφατα, υπήρξε μια σύγκρουση που σιγοκαίει μεταξύ της κυβέρνησης Μπάιντεν και του ΝΑΤΟ – υπάρχουν πολύ περίπλοκες σχέσεις, αφού οι Ηνωμένες Πολιτείες έχουν διαφορετικές δομές εξουσίας, μεταξύ των οποίων υπάρχει μια εσωτερική διαμάχη.
Παρ’ όλα αυτά, μπορούσαμε να δούμε την Αμερική να αντιμετωπίζει το πρόβλημα της εγκληματικότητας στα Βαλκάνια. Για του λόγου το αληθές, πρέπει να ειπωθεί ότι αυτή η ίδια Αμερική, πιθανότατα, έχει προηγουμένως προσαρμόσει ολόκληρο αυτό το εγκληματικό σύστημα, αλλά έχουν ήδη επιτευχθεί ορισμένα συγκεκριμένα αποτελέσματα για την εξάρθρωσή του.
Διαφθορά στη Βουλγαρία, αλλαγές στο Μαυροβούνιο
Ο πρώην πρωθυπουργός της Βουλγαρίας Μπόικο Μπορίσοφ όχι μόνο έχασε την εξουσία, αλλά οι περισσότεροι λογαριασμοί του έχουν παγώσει.
Ο Μίλο Τζουκάνοβιτς έχασε την εξουσία στο Μαυροβούνιο και το 2021 επιβεβαίωσε ότι αυτό είναι ήδη μη αναστρέψιμο. Η προσπάθειά του να κάνει πραξικόπημα στο Τσετίνιε κατά την ενθρόνιση του Μητροπολίτη Μαυροβουνίου-Πριμόρσκ Ιωαννίκιου απέτυχε.
«Στη Βοσνία-Ερζεγοβίνη, μια άλλη πολιτική κρίση επιδεινώθηκε τον περασμένο χρόνο. Πολιτικοί στο Σεράγεβο προειδοποιούν ακόμη και για τον κίνδυνο μιας νέας στρατιωτικής σύγκρουσης. Πόσο ρεαλιστικό είναι αυτό;»
Στη Βοσνία-Ερζεγοβίνη, υπάρχει μια νέα προσπάθεια ενοποίησης του κράτους. Αλλά αυτήν τη φορά οι Βόσνιοι δεν υπολόγισαν σωστά.
Δεν εξασφάλισαν σοβαρή υποστήριξη από την Τουρκία, όπως φάνηκε από την τελευταία επίσκεψη του τούρκου υπουργού Αμυνας Χουλουσί Ακάρ στο Σαράγεβο. Είπε ότι όλα τα μέρη στη Β-Ε πρέπει να καταλήξουν σε συμφωνία μεταξύ τους.
Οι Ηνωμένες Πολιτείες επίσης δεν ασκούν τόσο ισχυρή πίεση στη Δημοκρατία Σέρπσκα όπως τις προηγούμενες δεκαετίες.
Υποστήριξη από Ρωσία και Κίνα
Από την άλλη, η Δημοκρατία της Σέρπσκα έχει εξασφαλίσει ισχυρή υποστήριξη από τη Ρωσία και την Κίνα, οι οποίες στο Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ αντιτάχθηκαν ανοιχτά στον παράνομα διορισμένο νέο Υπατο Εκπρόσωπο Χρίστιαν Σμίτ – με άλλα λόγια, ενάντια στον νέο αποικιοκρατικό ηγέτη.
«Πρόσφατα, η ηγεσία της Ουγγαρίας τάχθηκε, επίσης, υπέρ της Δημοκρατίας Σέρπσκα»
Ναι, η υποστήριξη από την Ουγγαρία είναι ένα νέο δεδομένο. Ταυτόχρονα, η υποσχεθείσα υποστήριξη είναι πολύ συγκεκριμένη. Η Βουδαπέστη έχει δεσμευτεί για οικονομική βοήθεια εκατό εκατομμυρίων ευρώ, που είναι σημαντική βοήθεια για τη μικρή Δημοκρατία Σέρπσκα.
Από την άλλη πλευρά, είναι ενδιαφέρον ότι ο πρόεδρος της Σερβίας Αλεξάνταρ Βούτσιτς, υπό την πίεση της Δύσης, αντιτάχθηκε στην πραγματικότητα στον Σέρβο ηγέτη στη Β-Ε Μίλοραντ Ντόντικ , υποστηρίζοντας τον Υπατο Εκπρόσωπο που δεν αναγνωρίζεται από τον ΟΗΕ.
Θα έλεγα μάλιστα ότι, παρά τη φαινομενικά εξαιρετική σχέση του Βούτσιτς με τον Ντόντικ, έχουν μια λανθάνουσα σύγκρουση.
Υπάρχουν ενδείξεις ότι η αντιπολίτευση στη Δημοκρατία Σέρπσκα απολαμβάνει κάποιας υποστήριξης από το Βελιγράδι.
Αυτό είναι ένα είδος εσωτερικής δολιοφθοράς του Ντόντικ, αφού η αντιπολίτευση άρχισε στην πραγματικότητα να ενεργεί προς το συμφέρον των Βόσνιων. Δεν πρόκειται για το αν ο Ντόντικ είναι τόσο καλός που δεν υπάρχει τίποτα για να τον επικρίνουμε. Εχει τα μειονεκτήματά του. Εδώ όμως μιλάμε για την επιβίωση της Δημοκρατίας Σέρπσκα.
Ο πρόεδρος Βούτσιτς δεν κατάφερε να μονοπωλήσει τις σχέσεις της Δημοκρατίας Σέρπσκα με τη Μόσχα.
Συνεργασία με τη Ρωσία
Αμέσως μετά την επίσκεψη Βούτσιτς στο Σότσι και τη συνάντησή του με τον πρόεδρο Βλαντιμίρ Πούτιν, ο Ντόντικ πραγματοποίησε επίσκεψη στη Μόσχα. Αυτό υποδηλώνει ότι η Μπάνια Λούκα, ανεξάρτητα από το Βελιγράδι, κάνει σχέδια για συνεργασία με τη Ρωσία.
Είναι πιθανό ότι η αγορά κάποιου είδους όπλων βρίσκεται υπό διαπραγμάτευση, αφού η Δημοκρατία Σέρπσκα δηλώνει την πρόθεσή της να αναδημιουργήσει τον δικό της στρατό.
Η Ρωσία, ως εγγυητής της Συμφωνίας του Ντέιτον, υπερασπίζεται τη Δημοκρατία της Σέρπσκα και μου φαίνεται έτοιμη να υπερασπιστεί αυτό το διεθνές έγγραφο με συγκεκριμένες ενέργειες.
«Υπάρχει η εντύπωση ότι όλες οι διαπεριφερειακές σχέσεις το 2021 επικεντρώθηκαν γύρω από τη Δημοκρατία της Σέρπσκα και τη Βοσνία-Ερζεγοβίνη»
Τα γεγονότα στη Β-Ε σχετίζονται άμεσα με την Κροατία. Είναι ενδιαφέρον ότι ο κροάτης πρόεδρος Ζόραν Μιλάνοβιτς υποστήριξε ανοιχτά τους Σέρβους, επειδή υποστηρίζουν τον σχηματισμό μιας τρίτης οντότητας στη Β-Ε – της Κροατίας.
Από την άλλη, το επίσημο Ζάγκρεμπ που προσωποποιείται από τον πρωθυπουργό Αντρέι Πλένκοβιτς, δεν συμμερίζεται αυτές τις απόψεις του προέδρου. Η κροατική κυβέρνηση έχει μια παλιά πολιτική έναντι της Β-Ε, η οποία χρονολογείται από τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο και την ιδεολογία των Ούστασε.
Τότε οι μουσουλμάνοι στη Β-Ε ονομάζονταν «κροατικά λουλούδια». Γεγονός είναι ότι σύμφωνα με αυτήν τη θεωρία, η Κροατία, που απλώνεται σαν κουλούρι στον χάρτη, μπορεί να υπάρξει μόνο εάν έχει υπογάστριο με τη μορφή της Β-Ε.
Ως εκ τούτου, οι Κροάτες υποστήριξαν ιστορικά τη σύγκρουση μεταξύ Σέρβων και Μουσουλμάνων.
Αλλά οι σύγχρονοι Κροάτες που ζουν στην Ερζεγοβίνη δεν μπορούν να υποστηρίξουν μια τέτοια πολιτική, καθώς συμμετείχαν σε έναν αιματηρό πόλεμο με τους Βόσνιους στη Β-Ε, και μετά την υπογραφή της Συμφωνίας του Ντέιτον και τη δημιουργία μιας ενιαίας οντότητας Κροατών – Βοσνίων, οι Βόσνιοι υπέταξαν τους Κροάτες στα συμφέροντά τους.
Ο Κόμσιτς στο… βάθρο
Ανέβασαν ακόμη και τον λεγόμενο εκπρόσωπο της Κροατίας στο βάθρο: Ο Ζέλικο Κόμσιτς, ο οποίος εξελέγη με τις ψήφους των Βοσνίων. Ο Ντόντικ το παρατήρησε εδώ και πολύ καιρό ως ευκαιρία και υποστηρίζει ενεργά τους Κροάτες στη Β-Ε.
Ο Κροάτης πρόεδρος Ζόραν Μιλάνοβιτς κατάφερε να καταστρέψει ολοσχερώς αυτό το σύστημα.
Προερχόταν από ένα κόμμα που συνεχίζει την παράδοση του Κομμουνιστικού Κόμματος, αλλά υποστηρίζοντας τους Κροάτες στη Β-Ε, ο Μιλάνοβιτς έχει κερδίσει τη συμπάθεια των εθνικιστών στην Κροατία που είναι δυσαρεστημένοι με τις πολιτικές της Κροατικής Δημοκρατικής Κοινοπολιτείας.
Από την άλλη πλευρά, έσπασε εντελώς το καλούπι της κροατικής πολιτικής κουλτούρας, δηλώνοντας ότι είναι απαραίτητο να σταματήσει να κατηγορεί τους Σέρβους για γενοκτονία.
Ο Μιλάνοβιτς αποδείχθηκε πιο ένθερμος υπερασπιστής των Κροατών στη Β-Ε από τον Πλένκοβιτς και ακόμη πιο ενεργός υπερασπιστής των Σέρβων στη Δημοκρατία Σέρπσκα από τον Βούτσιτς.
«Ο πρωθυπουργός Ζόραν Ζάεφ παραιτήθηκε στη Βόρεια Μακεδονία. Θα επηρεάσει αυτό τη συνολική πολιτική εικόνα στα Βαλκάνια»;
Αυτό δεν είναι απίστευτο. Ο Ζάεφ έφυγε από βλακεία του, αφού εκπλήρωσε όλες τις απαιτήσεις των δυτικών κυρίων του μόλις ανέβηκε στην εξουσία. Πρώτα απ’ όλα υπέγραψε τη Συμφωνία των Πρεσπών για την ονομασία της χώρας ως Βόρεια Μακεδονία, που την κατέστησε δυνατή να ενταχθεί στο ΝΑΤΟ. Ως αντάλλαγμα δεν έλαβε απολύτως τίποτα.
Οι Σλαβομακεδόνες θυσίασαν την κρατικότητά τους, το όνομά τους. Ομοσπονδιοποίησαν το κράτος και η διαδικασία διάσπασής του συνεχίζεται.
Η Βουλγαρία διεκδικεί το σλαβικό τμήμα της Βόρειας Μακεδονίας, και δεν το κρύβει καν. Η Αλβανία θα ήθελε να πάρει πίσω το αλβανικό μέρος.
Σχέδιο διαίρεσης της Β. Μακεδονίας
Τέτοιο σχέδιο διαίρεσης του εδάφους της Μακεδονίας υπήρχε και επί Χίτλερ και στρέφεται εγγενώς ενάντια στα συμφέροντα της Σερβίας και της Ελλάδας.
Ο νέος αρχηγός της Σοσιαλδημοκρατικής Ενωσης της Βόρειας Μακεδονίας, Ντίμιταρ Κοβάτσεφσκι, επιφορτισμένος με τον σχηματισμό της νέας κυβέρνησης, ενεργεί ως διαχειριστής κρίσεων.
Προφανώς, το VMRO-DPMNE θα κερδίσει τις επόμενες εκλογές, αλλά αυτό δεν θα αλλάξει την κατάσταση στο εσωτερικό της Βόρειας Μακεδονίας.
Το VMRO-DPMNE έχασε την ευκαιρία του όσον αφορά την ένταξη της χώρας στο ΝΑΤΟ. Επρεπε να αλλάξουν εντελώς τη ρητορική τους και να αντιταχθούν ανοιχτά στο ΝΑΤΟ.
Αυτό θα τους έφερνε στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων, όπου τόσο οι Ηνωμένες Πολιτείες όσο και άλλες δυτικές χώρες θα πρέπει να λάβουν υπόψη τις απόψεις τους.
Επέλεξαν όμως τον ρόλο των υπάκουων εκτελεστών, αν μόνο η Δύση τους επέστρεφε στην εξουσία. Με αυτό απαξιώθηκαν. Το VMRO-DPMNE θα επιστρέψει πιθανότατα στην εξουσία, αλλά η Βόρεια Μακεδονία θα παραμείνει μια κατεχόμενη και κατεστραμμένη χώρα σε διαδικασία πλήρους αποσύνθεσης.
«Ποιες σημαντικές πολιτικές διεργασίες, κατά τη γνώμη σας, έλαβαν χώρα στη Σερβία το 2021»;
Στη Σερβία, υπάρχει μια μη αναστρέψιμη εσωτερική διάσπαση στο κυβερνών Σερβικό Προοδευτικό Κόμμα. Ο υπουργός Υγείας Ζλάτιμπορ Λονσάρ αποχώρησε πρόσφατα από το κόμμα και εξακολουθεί να υπάρχει σύγκρουση μεταξύ του υπουργού Αμυνας Νεμπόισα Στεφάνοβιτς και του προέδρου Βούτσιτς.
Η «αφρικανοποίηση» της Σερβίας
Η Σερβία πέρασε στο επόμενο στάδιο της «αφρικανοποίησης». Γεγονός είναι ότι ο Βούτσιτς, όπως και οι αφρικανοί δικτάτορες, αγόρασαν την ειρήνη και την εξουσία πουλώντας σερβικούς πόρους σε ξένες εταιρείες που θα μπορούσαν εύκολα να μολύνουν το περιβάλλον, καθώς δεν υπόκεινται σε περιβαλλοντικά πρότυπα.
Αυτό έχει κορυφωθεί στην περίπτωση της πολυεθνικής Rio Tinto, η οποία πρόκειται να ανοίξει ορυχείο λιθίου στη δυτική Σερβία.
Αυτό προκάλεσε κύμα διαμαρτυριών από τον πληθυσμό, πρώτα στην ίδια την περιοχή γύρω από τον ποταμό Γιάνταρ, όπου θα βρίσκεται το ορυχείο, και στη συνέχεια εξαπλώθηκαν σε ολόκληρη τη Σερβία.
Ενα νέο πρόσωπο εμφανίστηκε – ο αρχηγός του περιβαλλοντικού κινήματος «Ελα, Αλλαξε!» Σάβο Μανοΐλοβιτς…
Το κίνημα απαίτησε την κατάργηση του αμφιλεγόμενου νόμου για το δημοψήφισμα, ο οποίος κατάργησε το ελάχιστο όριο συμμετοχής των ψηφοφόρων για να αναγνωριστεί ως έγκυρο ένα δημοψήφισμα, και του νόμου απαλλοτρίωσης, ο οποίος ουσιαστικά κατάργησε την ιδιωτική περιουσία στη Σερβία.
Το κράτος έχει το δικαίωμα να αφαιρεί οποιαδήποτε περιουσία προς το συμφέρον ξένων εταιρειών, δηλώνοντας την περιουσία αυτή ως αντικείμενο ιδιαίτερης εθνικής σημασίας.
Οι διαδηλώσεις θα συνεχιστούν και μετά την Πρωτοχρονιά και τον Απρίλιο θα διεξαχθούν εκλογές. Είναι ενδιαφέρον ότι ο Βούτσιτς δεν έχει ακόμη ανακοινώσει την υποψηφιότητά του.
Η αγορά όπλων
Ωστόσο, πρόσφατα δήλωσε ότι παραιτείται από πρόεδρος του κόμματός του. Μου φαίνεται ότι η νέα χρονιά θα έχει πολύ ενδιαφέρον από πολιτική άποψη.
Φυσικά, η πολιτική αστάθεια για τη Σερβία είναι πολύ επικίνδυνη στο περιβάλλον στο οποίο βρίσκεται. Οι πιθανοί εχθροί μας οπλίζονται. Οταν, σε αυτό το πλαίσιο, η Σερβία κατηγορείται για αγορά όπλων, μπορώ μόνο να πω ότι το κάνει αργά, δεδομένων των πιθανών απειλών.
*πρώτη δημοσίευση:www.in.gr
Από: Athanase Papandropoulos
