Η ΕΚΤ ΚΑΙ Η ΤΡΑΠΕΖΙΚΗ ΕΠΟΠΤΕΙΑ ΣΤΗΝ ΕΥΡΩΠΗ

της Κάρολ Μάτιακ *

Η Ευρώπη έκανε ένα μεγάλο βήμα στις 13 Δεκεμβρίου 2012, όταν οι υπουργοί Οικονομικών της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ), στην συνάντηση που είχαν στις Βρυξέλλες, συμφώνησαν να θέσουν τις μεγάλες τράπεζες της ευρωζώνης υπό την εποπτεία της ΕΚΤ. Η κίνηση αυτή θα επιτρέψει στο ταμείο διάσωσης της ευρωζώνης να παρέχει άμεσα κεφάλαια για την διάσωση των τραπεζών, σπάζοντας τον λεγόμενο βρόγχο της καταστροφής –κατά τον οποίο οι αξιολογήσεις του χρέους των εθνικών κυβερνήσεων σύρονται προς τα κάτω κάθε φορά που επιχειρούν να βοηθήσουν «στριμωγμένους» δανειστές. Από την άλλη πλευρά, όμως, η τραπεζική ένωση είναι ο προθάλαμος για την δημοσιονομική σύγκλιση στην ευρωζώνη, πράγμα απαραίτητο για την επιβίωσή της.

Ωστόσο, όπως είναι το σύνηθες στην Ευρώπη, τα ζητήματα πολιτικής απόφασης υστερούν πάντα σε ταχύτητα. Η νέα ρύθμιση δεν αναμένεται να ολοκληρωθεί πριν τον Μάρτιο του 2014. Γιατί όχι νωρίτερα; Η Γερμανίδα καγκελάριος Άνγκελα Μέρκελ επιδιώκει μία τρίτη θητεία στις εκλογές του προσεχούς Σεπτεμβρίου και η Γερμανία, ο κύριος δανειστής εκατοντάδων δισεκατομμυρίων ευρώ σε δάνεια που έχουν χορηγηθεί ήδη προς τις προβληματικές οικονομίες της ευρωζώνης, θα πληρώσει σίγουρα την μερίδα του λέοντος για την διάσωση των τραπεζών. Καθυστερώντας την εφαρμογή τους, «πιθανώς η Γερμανία κατάφερε να τοποθετήσει τις συζητήσεις των μέτρων αυτών εκτός προεκλογικής περιόδου του 2013», έγραφε ο Jurgen Michaels, οικονομικός αναλυτής της Citigroup, σε σημείωμά του με την λήψη της απόφασης.

Η συμφωνία αφήνει πολλά αναπάντητα ερωτήματα, όπως τις λεπτομέρειες σχετικά με τον τρόπο χρηματοδότησης των κεφαλαίων διάσωσης, πώς θα αντιμετωπίζονται οι τράπεζες που χρεοκοπούν. «Έχουν συμφωνήσει σε μία δομή, όμως υπάρχουν ακόμα μερικά ακανθώδη ζητήματα», δήλωσε ο Julian Callow, επικεφαλής τμήματος διεθνούς οικονομίας στην Barclays, στην τηλεόραση του Bloomberg.

Στο πλαίσιο της συμφωνίας, 150 έως 200 από τις μεγαλύτερες τράπεζες της ζώνης του ευρώ θα υπαχθούν άμεσα στην ρύθμιση της ΕΚΤ έως το 2014, ενώ οι μικρότερες τράπεζες μπορεί να μπουν αργότερα. Θεωρητικά, οι τράπεζες μπορούν να λάβουν βοήθεια άμεσα από το ταμείο προστασίας, τον Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Σταθερότητας –αλλά μόνον αν τα 27 κράτη της ΕΕ αποφασίσουν ομόφωνα να την παρέχουν. Εκπρόσωπος της γερμανικής κυβέρνησης, σε ενημέρωση προς τους δημοσιογράφους μετά την ανακοίνωση στις Βρυξέλλες, προσπάθησε να κατασιγάσει τις προσδοκίες σχετικά με αυτό. Όπως είπε, η ΕΚΤ μπορεί να αναλάβει την επίβλεψη ενός ή δύο δανειστών κατά περίπτωση.

Έτσι κι έτσι, οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις που παλεύουν να σηκώσουν το βάρος των νοσουσών τραπεζών νοιώθουν ανακούφιση στην ιδέα ότι τελικά θα έλθει κάποια βοήθεια σο μέλλον. «Δύο, τρεις, τέσσερις εβδομάδες πριν, δεν ήταν καθόλου σαφές αν θα κατέληγαν σε κάποια συμφωνία», δήλωσε ο Ισπανός υπουργός οικονομίας Luis de Guindos σε δημοσιογράφους στις Βρυξέλλες. Περίπου το 80% των ισπανικών τραπεζών θα τεθούν υπό την εποπτεία της ΕΚΤ, είπε. «Αυτό δείχνει ότι υπάρχει σαφής βούληση για πρόοδο».

Όπως, βέβαια, είναι πλέον σαφές ότι μετά τις εμπειρίες των δύο τελευταίων ετών, η ευρωζώνη οδεύει και προς την οικονομική της ένωση, μέσω μιας μορφής κοινής δημοσιονομικής εποπτείας που θα αποτρέπει φαινόμενα όπως αυτό της Ελλάδας να υπονομεύουν το ευρώ. Και η προοπτική αυτή είναι καλό νέο για το 2013.

* Ανταποκρίτρια του Bloomberg Business Week στο Παρίσι